Dr. Orhan Bislimaj

Bashkësia Islame pronare e nikoqire e “Lidhjes së Prizrenit”

 

Historianët e studiuesit kanë folur për Lidhjen e Prizrenit, por shumë rrallë apo fare hiq, nuk e kanë përmendur kontributin e Bashkësisë Islame, në këtë projekt të rëndësishëm kombëtar e atdhetar. Ndërsa, dihet se Bashkësia Islame me ylematë e saj, ka qenë ideatore, organizatore e nikoqire e Lidhjes së Prizrenit, sidomos në fazën themeltare të saj.  

 

1. Lidhja u mbajt në xhaminë e Gazi Mehmet Pashës (Bajraklia)

 

Kompleksi aktual i Lidhjes së Prizrenit, që është ngjitur me xhaminë e Bajraklisë, deri vonë ka qenë pjesë e tërësisë së kompleksit “Gazi Mehmet Pasha” në Prizren, i cili përfshinte:  Ders’hanën, që tash njihet si simbol i Lidhjes, Medresenë, Xhaminë, Mauzoleumin, selinë e Këshillit të BI-së, si dhe Hamamin, që gjindet pak më largë. Gazi Mehmet Pasha, në vitin 1573, këtë vatër të dijës e kulturës, e ndërtoi për “sevapë” të tij, e për hirë të Krijuesit, gjithnjë duke synuar shërbimin për popullin. Ai, personalisht, është kujdesur që edhe punët të kryhen me ndershmëri, ashtu siç e kërkon çdo vepër bëmirësie / hajrati. Punëtorët që kanë kryer punimet, duhej të ishin të pastër. Xhemati i Prizrenit, ruajnë një rrëfim interesant, në lidhje me pastërtinë. Transmetohet se, gjatë ndërtimit të xhamisë, e cila kishte filluar e para të ndërtohej, një punëtor, me gjasë mjeshtri kryesor, një ditë nuk doli në punë. Pas interesimit të Gazi Mehmet Pashës, punëtori tregoi se ishte i pa pastër (xhunub), e nuk ka dashur që të punojë me një gjendje të tillë, në një tempull të nisur për riza të Zotit. Ky moment, e inspiroi Gazi Mehmet Pashën, për të pezulluar punimet e xhamisë, ndërsa urdhëroi ndërtimin e hamamit, që gjindet disa dhjetëra metra larg xhamisë, në mënyrë që punëtorët të pastrohen, po edhe të shërbejë për të gjithë qytetarët. Dhe, kështu ndodhi. Në ndërkohë, pranë xhamisë, konsolidohet Këshilli i Bashkësisë Islame i Prizrenit, i cili ka funksionuar edhe më herët, e që asokohe është njohur me emra të ndryshëm, si: “Myfti Daire” “Vakuf”, etj. Po ashtu, aty, ka funksionuar Medreseja e lartë, të cilën e pati mbyllur dhunshëm okupatori serb, më datë 17 mars të vitit 1947, në ora 12 të ditës.

Në këtë rast, kompleksi i Gazi Mehmet Pashës, në tërësinë e tij, ka shërbyer për nevojat e Lidhjes dhe seli e Lidhjes. E që do të thotë se nikoqir i Lidhjes së Prizrenit ka qenë Bashkësia Islame, e cila është kujdesur, për banim, ushqim, organizim e aspekte të tjera logjistike. Ndërsa, në xhami, që sot njihet si xhamia e Gazi Mehmet Pashës apo xhamia e “Bajraklisë”, Kuvendi i Lidhjes së Prizrenit, i ka zhvilluar punimet, prej datës 10 qershor deri më datë 18 qershor, 1878.

Fatkeqësisht, shumë pak historianë, e citojnë faktin se në xhami është mbajtur Lidhja e Prizrenit, apo se Bashkësia Islame ka qenë nikoqire dhe organizatore. Për më keq, librat shkollor, e devijojnë historinë, duke e paraqitur shtëpizën (Ders’hanen) si vend i mbajtjes së Lidhjes!? E, disa të tjerë, janë munduar ta kamuflojnë të vërtetën, duke përmendur sallën e Medresesë së Gazi Mehmet Pashës, si vend i Lidhjes. Po, është e vërtetë, salla dhe klasat e Medresesë kanë shërbyer për aspekte ndihmëse e administrative, por, kuvendi historik i Lidhjes është mbajtur në xhami, sepse, bëhet fjalë për një kuvend, që në disa raste ka numëruar deri në 300 delegatë, e përveç xhamisë, nuk ka ndonjë hapësirë tjetër të përshtatshme për mbledhje të këtilla.

 

1.1. Fatkeqësisht, xhamia e Bajraklisë, nuk gëzon asnjë status të veçantë

 

Edhe pse, xhamia e Gazi Mehmet Pashës (Bajraklia), përmban historinë e lavdishme të kombit, megjithatë, institucionet tona, asnjëherë nuk e kanë vlerësuar në mënyrë meritore. Ajo, fare nuk është në agjendë të vizitave, me rastin e shënimit të përvjetorit të Lidhjes. Pastaj, ajo nuk gëzon asnjë privilegj apo status të veçantë. Vërtet, kjo është hipokrizi e marrëzi politike. Në anën tjetër, të gjithë i gëzohemi faktit, kur institucionet e Kosovës, i garantojnë privilegje apo status të veçantë, disa vendeve apo objekteve, që përmbajnë historinë e re të Kosovës, siç po ndodhë me ato të luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Për hirë të së vërtetës, tek në vitin 2013, edhe pse me shumë vonesë, Kuvendi Komunal i Prizrenit, ka bërë një hap drejt vlerësimit të xhamisë, së paku me një veprim krejt simbolik. Për herë të parë në histori, me rastin e shënimit të 135 vjetorit të Lidhjes, me vendim unanim të Asamblesë,  Komuna e Prizrenit, më datë 10 Qershror 2013, ka vendosur pllakën në hyrje të xhamisë së Gazi Mehmet Pashës. Në këtë pllakë shkruan: “Këtu, në xhaminë e Bajrakut, me 10 Qershor 1878, u mbajt Kuvendi i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit”. Kjo nuk është asgjë, por megjithatë, është një përpjekje.

Konsiderojmë se Qeveria e Kosovës, Ministria e Kulturës, duhet të ndërmarrin iniciativën për t’i dhënë status të veçantë xhamisë së Gazi Mehmet Pashës. Sepse, edhe vetë Pavarësia e Shqipërisë, në vitin 1912, i ka rrënjët në këtë vend, përkatësisht në kryengritjen e Lidhjes, e cila shënon kthesën e madhe për të ardhmen e shqiptarëve si komb. Prandaj, si e tillë, pa dyshim konsiderohet ndër vendet më emblematike në nivel të trojeve shqiptare.

 

1.2. Kompleksi aktual i Lidhjes, pronë e Bashkësisë Islame deri në vitin 1981

 

Por, ç’e do që, Komuna e Prizrenit, asokohe “Skupština Opštine Prizren”, në vend të vlerësimit të xhamisë së Gazi Mehmet Pashës, ndërmerr veprimet arbitrare për eksproprijimin e kompleksit të Gazi Mehmet Pashës. Me vendimin shpronësues, nr. 03/3-463-30, datë 23.VII.1981, i nënshkruar nga drejtori Feta Vorfaj, Komuna e Prizrenit (SR SRBIJA – SAP KOSOVO, SKUPŠTINA OPŠTINE PRIZREN – Uprava za imovinsko – pravne poslove), ia merr Bashkësisë Islame, pronën ku aktualisht gjindet Kompleksi i Lidhjes, duke e ndarë nga xhamia e Gazi Mehmet Pashës. Në këtë vendim (Rešenje), e që është në gjuhën serbokroate, thuhet: “Bashkësisë Fetare Islame, i eksproprijohen ndërtesat, të cilat gjinden në rrugën IV, Kos.Udarna Brigada, nr. 25, parcella numër 1913, në sipërfaqe prej 1762 m2 dhe parcella nr.1912 në sipërfaqe prej 202 m2, gjithësej në sipërfaqe prej 1964 m2.”[1]

Ky vendim, që ka ndodhur në kuadër të shënimit të 100 vjetorit të Lidhjes së Prizrenit, ka qenë vendim arbitrar dhe përbën një bashkëdyzim të ideve të okupatorit serb dhe disa shqiptarëve lojalë të pushtetit, për abstrahimin e rolit të xhamisë dhe Bashkësisë Islame. Ndryshe, kjo nuk mund të shpjegohet. Në këtë frymë antiislame, historianët e oborrit të pushtetit, e kanë shkruar historinë e Lidhjes në librat shkollor, duke ofruar një variant të pavërtetë apo të mangët rreth saj. Sot, Kompleksin e Lidhjes, në Prizren, e vizitojnë me qindra e mijëra nxënës, nga të gjitha anët e trojeve tona etnike, por asnjëri prej këtyre fëmijëve, nuk e viziton vendin e vërtetë ku është mbajtur Kuvendi i Lidhjes së Prizrenit, pra nuk e vizitojnë xhaminë e Bajraklisë!?[2] Prandaj, kush nuk e ka ditur deri sot, le ta dijë, se Kompleksi i Lidhjes së Prizrenit, ka qenë pronë e Bashkësisë Islame deri më datë 23.07.1981.

 

2. Raporti i oficerit britanik, viti 1878, për rolin e ylemasë dhe karakterin e Lidhjes

 

Gjithmonë do të themi, se Lidhja e Prizrenit ka qenë një project kombëtar, për unifikimin e katër vilajeteve shqiptare, në një shtet të vetëm, në një Shqipëri, si një garanci për ruajtjen e tokave shqiptare nga copëtimet dhe apetitet gllabëruese të fqinjëve sllavë. Kjo, fare nuk diskutohet! Por, krahas kësaj, gjithmonë do të themi se, në këtë project kombëtar, politic e ushtarak, pra në organizimin dhe realizmin e Lidhjes së Prizrenit, rol mjaft madhor ka pasur Bashkësia Islame. Studiuesit e historianët, e kanë për obligim që ta rikonfirmojnë kontributin e madh, ideor, cilësor e sasior të Bashkësisë Islame, ndërkohë që kurrë nuk e kanë thënë një gjë të tillë. Asnjëherë nuk është thënë se, Lidhjes, që ne e kujtojmë, i ka paraprirë, iniciativa e ylemave të kohës. Por, fatmirësisht këtë e kanë thënë të huajtë. Christine Von Kohli, thotë se shqiptarët e zhgënjyer e të zemëruar krijuan “Komitetin e Muslimanëve të Mirëfilltë”, i cili disa vite më vonë u riemërua me ‘Lidhja e Prizrenit’. Po kjo autore mendon se në librat shkollorë shqiptarë është falsifikuar në frymë nacionaliste karakteri i kësaj Lidhjeje, duke e kaluar në heshtje orinetimin e saj islamik e duke i përqendruar synimet e saj vetëm te kërkesa për një Shqipëri të pavarur.[3] Të njëjtën gjë e pohon edhe Muhamed Pirraku. Sipas tij, Lidhja Shqiptare, e cila nga drejtuesit e saj, quhej ittifak (Lidhja) vepronte në Vilajetin e Kosovës nga fundi i vitit 1877 dhe drejtohej nga haxhi Ymer Efendi Prizreni, i cili edhe e pati hartuar Momerandumin e banorëve të Prizrenit, të 12 majit 1878, drejtuar përfaqësuesve diplomatikë të Fuqive të Mëdha, në Stamboll, ku shprehte hidhërimin se disa pjesë shqiptare, do t’i bashkohen Serbisë, Malit të Zi apo Bullgarisë së re.[4]

Por, akoma më shumë, diplomati e oficeri britanik, i cili, udhëtoi nëpër Kosovë në fund të vitit 1878, në raportin e tij, e sqaron më së miri atë që duam ta themi. Ai thotë: “Kjo lëvizje është më shumë fetare se sa shekullare, asaj i prijnë myftinjtë, ulematë, kadinjtë: unë mendoj se është më se e qartë se Porta dhe Lidhja… tashti janë në marrëdhënie të mira dhe janë duke punuar për arritjen e qëllimit të përbashkët mbrojtjen e provincës.”[5]

 

3. Çfarë përmbajtje kishte “Kararnameja” – Statuti i Lidhjes së Prizrenit

 

Karanameja është dokumenti apo më mirë të themi statuti, i cili përmban vendimet e Kuvendit të Lidhjes, të datës 18 qershor 1878 dhe është i përbërë prej 16 pikave. Një model i ngjashëm me deklaratën e Pavarësisë së Kosovës, 17 shkurt 2008. Është interesant se ky tekst, nuk është përpunuar fare nëpër librat shkollor, po edhe shumë pak, në librat e historiografisë shqiptare, me përjashtim të ndonjërit prej tyre, edhe atë pjesërisht. Kam përshtypjen, se kjo ka ndodhur me paramendim, pasiqë, në përmbajtjen e saj, vërehet qartë fryma panislamiste e Lidhjes. Dhe, publikimi i saj, do t’i prishte planet e ideologjive antiislame, çfarëdo qofshin ato, që synonin, me çdo kusht ta paraqesnin Lidhjen si laike e sekulare. Në vazhdim, pa ndërhyrje, po e sjellim “Kararnamenë” e Kuvendit të Lidhjes së Prizrenit, datë 18 qershor 1878, të përpunuar nga studiuesi Xhafer Belegu, botuar në vitin 1939:

1) Lidhja e jonë asht formue me qëllim, që të mos njofi asnji qeveri tjeter, përveç se atë të Perandoris ottomane edhe të mbrojë integritetin toksuer duke përdorë të gjitha mjetet.

2) Qëllimi i jonë i naltë asht, me mbrojtë të drejtat e personit të pa-përgjegjshëm  të Madhnis së Ti Sulltanit, Sovranit t’onë.

Na do t’i qujmë anmiq të kombit e t’atdheut gjith ata që na kundërshtojnë dhe prishin qetsin; gjith’ ashtu edhe ata që përpiqen me dobsue auktoritetin e qeveris si dhe bashkpunuesit e ktyne. Në rasë se kta trubullues nuk hekin dorë, do të qiten jasht shtetit.

3) Ata delegatë të krihinave të tjera që dishrojnë me hy në lidhjen t’onë, do t’i pranojmë me gjithë gëzim e do t’i regjistrojmë në listën e antarve të Lidhjes si miq të qeveris e të vendit.

4) Në bazë të ligjit të naltë fetar (sheriatit) do të mbrojnë jetën, pasurin, dhe nderin edhe t’atyne që s’janë muhamedanë, po janë besnikë, baras me t’onat. Do të marrim masa ndeshkimore kundra kryengritësve, duke i dënue sipas fajit.

5) Të gjitha shpenzimet për luftarët që do të mbledhin krahinat do të rregullohen e do të përballohen në bazë të dispozitave të vendimeve që do t’apim.

Fuqiat ndihmëse, t’ardhuna prej së jashtmi, do të pranohen me kënaqsi në kontingentin t’onë.

6) Duke marrë parasyshë gjendjen e Ballkanit, nuk do të pranojmë n’asnji mënyrë që të marshojnë mbrenda tokëve t’ona ushtëri të hueja.

Ne nuk do të njofim me asnji mënyrë Bullgarin dhe as duem t’i ndëgjojmë emnin; edhe Serbia në rasë se nuk na i dorzon me të mirë tokët që na ka shkel, do te dërgojmë kundër sajë fuqi për me i a marrë me pushkë.

Dhe kundër Malit te Zi do të veprojmë po në kët mënyrë.

7) Atyne bashkatdhetarve dhe besnikve të qeveris në Ballakn të cilët kanë me hý në Lidhjen t’onë, do t’ u apim dorën e do të ndihmojmë njani tjetrin si pas rasës e nevojës.

8) Në rasë se nji krahinë, për zbatimin e nji vendimi të Lidhjes, has në kundërshtime, krahinat fqij, në bazë të marrveshtjes, do të shpejtojnë me i ndifë në të kryemit të qëllimit.

9) Cilido që del prej Lidhjes t’onë, Zot na ruej! Cilido që ban spiunazhë, e cilido që vepron mbas qejfit të vet e nuk degjon urdhnat e te parve, do të ndeshkohet me dënim që meriton.

10) Kurë nji vendës i nji krahine të Lidhjes kushdo qoftë e nga çdo fe që t’jetë, kërkon të dali nga Lidhja nuk do të lejohet me shkue as në Serbi as në Mal të Zi. Po në qoftë se shkon, do të njifet spiun e do të dënohet sipas vendime në fuqi.

11) Kushdo prej nesh që ka vû në dispozicion të Lidhës fuqin e ti sipas zotsis, dhe u shmanget detyrime të marruna përsipër e s’u vé vesh ose kundërshton urdhnat ose shpërdoron detyrën ose sillet brutalisht ose ban ndonji çnderim, do të ndëshkohet me nji dënim relative me fajin që ban.

12) Dërgimi i fuqive, thirrja dhe përdorimi i tyne do të regullohen sipas instrukcioneve që janë duke u-përpilue.

13) Për me zbatue kta nene, do t’i epet nji randësi o kujdesje e vaçante korespondencës.

14) Asht e ditun që qeverija nuk do të lejohet me asnji mënyrë me i ndërhy Lidhjes në punët e veta; as Lidhja nuk do t’i trazohet qeverisë në administratë; për ndryshe kjo gjá do të quhet nji cënim i të drejtës së saj.

15) Nji kopje e kti vendimi do t’i paraqitet çdo krahine dhe qyteti.

16) Në bazë të besës së lidhun prej perfaqsusve të burravet të pa-trembun të Shqipnis së Veriut, e asaj te Jugut e të Bosnjes, t’atyne trimave që çkurë se kanë le nuk kanë dijtë tjetër mjeshtëri veç se pushkës dhe që për Shtet, Komb e Atdhe[6] janë kurdoherë gati me derdhë gjakun, kemi zgjedhun Prizrenin për kryeqytet të Lidhjes.

Sikurse qemë të zott me i vu Lidhjes gurin e parë të themelit edhe në t’ardhmen s’kemi me durue nji tirani që shtyp banorët e vendeve t’ona. Bijt t’onë dhe bijt e bijvet t’onë do të jenë besnikë të Lidhjes dhe kush të largohet praj saj do të konsiderohet sikurse ka hek dorë prej muhamedanismës dhe do të mallkohet e do të përbuzet prej nesh.

Na detyrohemi me i ndéjtë besnikë kti vendimi duke dhanë nënshkrimet t’ona. (47 nënshkrime).[7]

 

4. Fryma panislamiste dhe programi i Lidhjes

 

Siç shihet, përveç sheriatit për sistem ligjor, Kararnameja pasqyron lojalitetin ndaj Perandorisë Osmane, si dhe, duket edhe pjesëmarrja e vëllezërve myslimanë nga Bosnja, e që dëshmon se Lidhja përmbante brenda saj edhe aleancën islame, si një antipod kundër pansllavizmit agresiv asokohe, që shtrihej nga fqinjët e afërt e deri te Rusia dhe vendimet pansllaviste të traktatit të Shën Stefanit, 03 mars 1878. Po ashtu, në fund, përmendet “muhamedanizmi”: “dhe kush të largohet praj saj do të konsiderohet sikurse ka hek dorë prej muhamedanismës…” Pra, këto dhe shumë të tjera, tregojnë për orientimin programor të Lidhjes, së paku në fazën e saj themeltare. Por, kjo, nuk e zbeh Lidhjen si një project kombëtar. Sepse, siç konstaton edhe studiuesi Nexhat Ibrahimi: “në fund të fundit, vendimet në Lidhje, paraqisnin reflektim të kohës, rrethanave dhe të nevojave të tyre fetare, kulturore, politike dhe ekonomike, pra jo reflektim të kohës që do të vijë.[8]

Në të vërtetë, Karanameja, në mënyrë tipike, pasqyron antagonizmin në mes aleancës panislamiste, në njërën anë dhe asaj pansllaviste, në anën tjetër, e që pati prekur edhe vilajetet shqiptare. Shqiptarët, sikurse edhe sot, kanë qenë të detyruar për t’u orientuar nga një shtet i fuqishëm. Natyrisht, prirja e natyrshme, në atë kohë, ka qenë drejt Perandorisë Osmane, për shumë arsye, përfshirë ngjashmërinë kulturore, bashkëpunimin politik, strategjik, etj., sikurse që shqiptarët ortodoksë e katolikë kanë ruajtur një simpati për fuqitë e Mëdha, që i përkisnin të së njëjtës fe. Për shembull, për të njëjtat arsye, Pjetër Bogdani, dy shekuj më parë, më saktë në vitin 1689, e kishte mirëpritur okupimin e Kosovës nga austriakët, si një aspiratë e tij fetare, kundër Perandorisë Osmane. Bile, ai e ka ndihmuar direct gjeneralin austriak me prejardhje italiane Eneo Pikolomini, në masakrat e shktarërrimet e tij, kundër myslimanëve.[9] Po ashtu, për të njëjtat arsye, siç citon Evangelos Kofos: “Në ditët e Kongresit të Berlinit, Maratos (një emisar grek) tregon se të gjithë të krishterët (ortodoksë) të Sanxhakut të Gjirokastrës – duke përfshirë ata të qyteteve të Gjirokastrës, Delvinës, Tepelenës dhe Përmetit – refuzuan të nënshkruajnë peticione (kundër Shën Stefanit). Të njëjtin qëndrim kishin mbajtur edhe të krishterët e Sarandës, siç raportonte konsulli grek në këtë qytet.”[10] Pastaj, rasti tjetër me Mirëditën. Edhe pse Kongresi i Berlinit i kishte injoruar kërkesat e shqiptarëve dhe të Lidhjes së Prizrenit, megjithatë, të vetmen çështje që e kishte shqyrtuar ishte ajo e Mirëditës. Në protokollin e 13 të Kongresit të Berlinit, pjesa e dytë, bëhet fjalë për “privilegjet dhe liritë e popullsisë katolike të Mirditës.[11] Pra, janë fakte të pamohueshme.

 

5. Historianët dhe paragjykimet

 

Por, pavarësisht orientimit programor apo më mirë të themi prezencës së elementeve islame, Lidhja e Prizrenit ka pasur synime kombëtare shqiptare. Historianët këtu kanë gabuar rëndë, kur e kanë deformuar të vërtetën e Lidhjes, për shkak të paragjykimeve ideologjike e hipotekave anti islame. Ata, sikur kanë harruar se ylematë shqiptarë, ishin patriot të spikatur dhe në shërbim të çështjes kombëtare, në të gjitha etapat e historisë. Si çdo shqiptarë atdhetar, edhe ata, veçse më shumë, I kanë pasur aspiratat e tyre kombëtare. Në instancë të fundit, Lidhja ka qenë e detyruar të rreshtohet në njërën anë, ose në anën e Perandorisë ose në anën e Fuqive të Mëdha anëtare të Kongresit të Berlinit. Në secilin rast, elementi fetar ka qenë i pa evitueshëm dhe nuk mund të flitej për laicitet. Për këtë arsye, brenda Lidhjes, ka pasur edhe të krishterë, e pjesëmarrja e tyre nuk ishte për arsye fetare, por për arsye kombëtare. Pastaj, se si do të duket shteti i ardhshëm shqiptar, çfarë orientimi do të ketë ai, fetar apo sekular, kjo ka qenë e parëndësishme për ato momente, edhe për faktin se orientimet e shteteve dallojnë nga periudha në periudhë. Pra, orientimi politik ndryshon gjatë kohës. Vetë Shqipëria, pas vitit 1945, ka pasur disa orientime, politike, ushtarake e kulturore. Fryma islame e Lidhjes së Prizrenit, ka treguar orientimin kah Perandoria Islame, por asnjëherë nuk e ka cenuar synimin kombëtar të saj. Përndryshe, me këtë logjikë, do të duhejt t’i gjykonim të gjitha shtetet me orientim fetar, për mungesë të synimeve kombëtare, e kjo logjikë është absurd!?

Prandaj, në këtë kohë kur e kujtojmë Lidhjen, duhet të themi gjërat e vërteta, pa paragjykime e pa ngarkesa ideologjike. Duke rikonfirmuar rolin e Bashkësisë Islame, rolin e ylemave, rolin e xhamisë, pastaj edhe frymën islame të vetë Lidhjes, ne nuk e nënvlerësojmë Lidhjen nga synimet e pastërta kombëtare shqiptare. Përkundrazi, atë e bëjmë origjinale e në konvergjencë me karakteristikat e kohës. Prej pak historianëve, që sa do pak e kanë thënë të  vërtetën objective për Lidhjen, është akademik Ali Hadri: “Kjo Lidhje ka pasur tri programe. Programi i parë dhe i dytë ishin bukur shumë në frymën panislamiste, ndërsa programi i tretë ka qenë shumë më përparimtarë…”[12] Por, Xhafer Belegu, që duket se është ndër njohësit më të mirë të burimeve të  kësaj teme, edhe për shkak të afërsisë kohore me kohën e Lidhjes, për verzionin e tretë, që përbëhej prej 19 pikave dhe për “Talimatin”, që përbëhej prej 8 pikave, thotë, se krahas frymës kombëtare, megjithatë vërehet elementi turk (lexo: islam), deri sa përmendet dhe Bosnja.[13] Po ashtu, sipas Belegut, Stambolli e ka përkrahur iniciativën për Lidhjen, që në fillim. Bile, Sulltan Abdyl Hamiti, u shkroi përkrahje kryetarëve të fesë muhamedane, si Ahmet effendi Korenicës, kadiut të Gjakovës, Myderrizit të Prizrenit Ymer Efendiut dhe Myftiut të Dibrës Jonuz Zyhdi Efendiut, dhe u dha urdhër komandantëve ushtarak në Shqipëri, që mos ta pengonin Lidhjen e veprimet e saj.[14]

Prandaj, fryma panislamiste në Lidhjen e Prizrenit, përfundimisht ishte orientimi themeltar i saj.

Dr. Orhan Bislimaj

Vota, përzgjedhja dhe ndëshkimi…! (3)

1) Qytetarët duhet të votojnë ndershëm dhe vetëm ndershëm, sepse kështu votojnë për të gjithë. Skena jonë politike, ka shumë nevojë për idealistë e profesionistë, që në angazhimin e tyre public e institucional, mbrojnë subjektivitetin tonë si popull. Po ashtu, që respektojnë diversitetin fetar dhe etnik, duke promovuar bashkëjetesën e multikulturalizmin. Fatmirësisht, në shoqërinë tonë, kemi njerzë të tillë dhe janë pjesë e listave të kandidatëve. Sikundër kësaj, në të njëjtat lista, me gjithë respektin, ka edhe të atillë, që nuk i posedojnë disa tipare apo cilësi adekuate. Ata mund të jenë të njerëzishëm, por, përfaqësimi public, e ka gjuhën e vet. 

2) Një pjesë e qytetarëve votues, nuk e kanë të vështirë për t’i identifikuar kandidatët meritorë, për votim. Por, një pjesë e madhe, këtë e kanë problem. Në këto raste, votuesi duhet të marrë edhe opinionin e njerëzve të besueshëm, të komunitetit vet, sepse, ata mbase mund të kenë informacione më të sakta rreth partive, programeve e kandidatëve. Sa më shumë informacione aq më mirë.

3) Për të qenë një kandidat i mirë, mendoj se duhet t’i posedojë së paku disa cilësi bazike:

a) Fetar / besimtar në Zotin. Njeriu që beson në Zot, i përmban në nivel të mjaftueshëm premisat konkurruese, sepse njerëzit jo besimtar, nuk i do as Zoti;

b) Prejardhja e mirë familjare. Familjet e mira, kanë qenë akademi, që kanë nxjerrur fëmijë me karakter të fuqishëm, që i kanë shërbyer shoqërisë me devotshmëri;

c) Përgatitja shkollore. Kjo e ka rëndësinë e madhe, sepse është çelës për t’i kuptuar proceset zhvillimore. Sa më e madhe dija, aq më të mëdha mundësitë kontribuese;

d) Suksesi në veprimtarinë profesionale. Suksesi, nuk arrihet ndryshe, veçse me punë. Përveç konsistencës e përkushtimit në punë, në të kaluarën, kjo jep një siguri se mund të jetë i tillë edhe në të ardhmen; dhe

e) Aftësia shëndetësore. Shëndeti, është i domosdoshëm, pasiqë detyrat publike kërkojnë angazhim e lodhje.

Këto tipare, që të gjitha kanë rëndësi në plotësimin dhe kompletimin e një kandidati. Natyrisht, duhet marrë parasysh edhe disa të tjera, pra suplementare, siç janë drejtësia, guximi, atdhedashuria, bëmirësia dhe veti të tjera të mira. Pejgamberi a.s., kur i kishte treguar vetitë në përzgjedhjen e bashkëshortes, fetarinë e ka favorizuar kundrejt vetive të tjera. Edhe në këtë rast, mendoj, se fetaria është një kurorë e mirë, për ta mbrojtur njeriun nga të ligat private e publike. Hiq-hiq, njeriu fetar / besimtar i ruhet haramit e veprave turpëruese, për dallim prej shumëkujt, që nuk e ka fare gajle.

4) E, kandidatët që nuk janë opsioni më i mirë, janë ata, të cilët, përveçse nuk janë intelektualë, në anën tjetër, nuk janë familjarë të mirë, bëjnë jetë të shthurur, kanë sjellje të këqia, nuk janë të dëshmuar për të mirë, përkundrazi njihen si profiterë e keqpërdorues, janë të pasinqertë, etj. Po ashtu, nuk janë opsion i mirë edhe ata kandidatë, që me deklaratat e tyre publike mbjellin urrejtje fetare dhe etnike, apo që dalin kundër të drejtave fetare, që janë të garantuara me Kartën Univerzale të OKB-së, mbi liritë dhe të drejtat njerëzore. Populli i njeh mirë ata! Ardhja e tyre në skenën publike vendimmarrëse, nuk reflekton unitet dhe qetësi, së paku te komunitetet e caktuara, të indinjuara nga qëndrimet e tyre. Për këtë arsye, sjellja publike, nuk është e lidhur me shijën personale, por me karakteristikat heterogjene të shoqërisë.

Dr. Orhan Bislimaj

Muhamedi a.s. nuk mund të nënçmohet nga askush!

 1. Hyrje

Armiqtë e fesë islame, gjithmonë janë kundër të dashurit të Zotit, Muhamedit a.s. Për të gjallë të tij, e etiketuan me lloj-lloj ofendimesh, e sulmuan fizikisht dhe e përzunë nga vendlindja. E, pas vdekjes shpifën çkamos, krijuan karikatura, filma, drama e deri te përjekjet për vjedhjen e trupit të tij të bekuar në Medinë. Por, u dështuan planet, kurse emri i tij, veçse është lartësuar shumë e më shumë.

Prandaj, përmes këtij shkrimi do të rikonfirmojmë se Pejgamberi a.s. nuk mund të nënçmohet nga askush dhe asnjëherë![1]

 

2. Problematika e karikaturave dhe thelbi i tyre

 

Karikaturat apo imazhet fyese ndaj Pejgamberi a.s., që u publikuan në gazetat ‘Charlie Hebdo’  dhe ‘Le Figaro’ në Francë, gjatë muajit tetor 2020, e më parë edhe në gazetën ‘Jyllands Posten’, në vitin 2005 në Danimarkë, nuk janë të rastësishme e as pa qëllim. Përkundrazi, në thelb të tyre, qëndron mllefi dhe urrejtja konsistente kundër vlerave islame në përgjithësi. Për këtë më së miri tregon vetë përmbajtja e tyre irituese. Çdo herë, personalitetin e Pejgamberit a.s. e ndërlidhin me veset amorale, dhunën, terrorizmin, të keqën e të shëmtuarën. Dhe, sikundër kësaj, asnjëherë nuk kanë bërë diçka pozitive e realiste nga personaliteti i tij, siç ka qenë në të vërtetë, e që e di e gjithë bota, nga e kaluara dhe e tashmja.

Ky mllef, në trajta e lloje të ndryshme, ka një përfytyrim historik. Rrënjët e tij, duhet kërkuar në antagonizmin e pakompromis në mes dy koncepteve ontologjike:

a) Konceptit qiellor, që e përfaqëson Pejgamberi a.s. dhe që e kanë përfaqësuar pejgamberët e mëparshëm si vëllezër të tij, në njërën anë; dhe

b) Konceptit tokësor, që e përfaqësojnë ateistët, laikët e urrejtësit e Pejgamberit kushdo qofshin ata, në anën tjetër.

Por, ç’e do që, në këtë garë, triumfin e Pejgamberit a.s. dhe fesë Islame mbi të gjitha fetë e tjera e ka garantuar i Madhi Zot: “Ai (Allahu) është që e dërgoi të dërgarin e Tij me udhëzim të drejtë e fe të vërtetë, e për ta bërë që të dominojë mbi të gjitha fetë, edhe pse e urrejtën idhujtarët.” (shih: Et-Tevbe, 33). Sot, në mënyrë masovike, pjesëtarë të feve të tjera, kalojnë në Islam, e që nuk ndodh me asnjë fe tjetër. Të mbërthyer në panikë e frikë, islamofobët bëjnë intriga e thurin kurthe, në mënyrë që sa do pak të bllokojnë zgjerimin e kulturës islame në shoqëri. Edhe sulmet e fyerjet ndaj Pejgamberit a.s., kanë filluar pas fillimit të shpalljes, e jo para saj, pra atëherë kur koncepti qiellor po i rrëmbente zemrat e njerëzve me shpejtësi. Edhe sot e gjithmonë, fyerjet shpërfaqin të njëjtën piskamë. Përndryshe, askush nuk merret me diçka që është e parëndësishme.

 

3. Përpjekjet për diskreditimin e idealeve islame

 

Në parim, në këtë diskurs duhet parë të gjitha ofendimet a fyerjet. Më së paku janë kundër Pejgamberit a.s., si qenie, pasiqë nuk është në jetë sa t’i përjetojë. Ato, janë kundër tij si koncept ideor, pra si figurë që përfaqëson idealet dhe platformën islame, në kuptimin fetar dhe kulturor.

Nuk është tabu të themi se shumë rryma filozofike, ideologjike e politike, në nivel të Evropës e botës perëndimore, përfshirë edhe vetë sekularizmin, në thelb të tyre e kanë luftën kundër fesë e fetarisë. Ideja është ta mbajnë nën kontrollë të rreptë, çdo gjë fetare. Në pamundësi për ta kontrolluar shtrirjen enorme kulturore të Islamit, ta zëmë siç kanë bërë me fetë e tjera, ata me tërë potencialin e tyre janë fokusuar në diskreditimin e vlerave islame dhe abstrahimin e tyre në masë sa më të madhe. Prandaj, edhe dëgjojmë deklarata raciste, shoviniste e islamofobe, që e paraqesin kulturën islame si diçka primitive, të errët, të pavlerë, kundërnjerëzore, e çkamos tjetër.

Në kuadër të kësaj strategjie, armiqtë kanë ndërmarrë dhe vazhdojnë të ndërmarrin projekte konkrete (shih:Tevbe, 32-33). Kjo vërehet në fushën e politikës, artit, kulturës, arsimit, etj. Gjithmonë i sponzorizojnë ato projekte që dihet haptazi se kanë kontrast të thellë me idealet islame. Besojnë se kështu mund t’i arrijnë qëllimet, duke ua zëvendësuar qytetarëve vlerat islame me vese negative.

Apo, në politikë i japin pozita të larta atyre që deklarohen e identifikohen publikisht si antiislamist e ateistë. Në anën tjetër, e bllokojnë çdonjërin që identifikohet si teistë e me vlera islame, duke i pamundësuar pozita të larta. Gjithashtu, në kulturë e arsim, i poshtërojnë vlerat islame, i përgënjeshtrojnë ato, ndërsa i glorifikojnë kulturat e tjera, që njihen si kontraste të saj.

Kjo është e vërteta e kësaj zallamahie me dy fjalë. Do të ishte naivitet të besojmë se po  ndodhin aksidentalisht. Fundja, ky është misioni i tyre. Allahu ka lajmëruar se ata bëjnë kurthe, veçse edhe Allahu bën kurthe kundër tyre (shih: El-Enfal, 30). Prandaj, këto intriga nuk duhet marrë me pezm e zhgënjim. Përkundrazi, ato tregojnë për dëshpërimin e tyre. Pejgamberi a.s., suksesin më të madh e ka shënuar pikërishtin në kulmin e sulmeve më të ashpëra kundër tij. Këtë fushatë, myslimanët duhet ta përkthejnë në motiv, rizgjim, unitet, paqe e punë për të mirën e njerëzimit.

 

4. Historiku i fyerjeve ndaj Pejgamberit a.s.

 

Domethënë, fyerjet ndaj Pejgamberit a.s., nuk janë tjetër, përveç se tinguj të kësaj melodie të hidhur antiislame. Fundja, kjo nuk është befasi apo risi e këtij ymeti. Kështu kishte qenë edhe te ymetet e pejgamberët e mëparshëm. Allahu i ka treguar Muhamedit a.s., se fatin e ofendimeve, përqeshjeve, linçimeve e abuzimeve e ka pasur secili pejgamber:

وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِّن قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُم مَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ ﴿١٠﴾

“Edhe të dërguarit të tjerë para teje janë përqeshur, e ata që u tallën pësuan (dënim) për shkak se talleshin.” (El-En’am, 10).

 

4.1. Fyerjet dhe sulmet në të gjallë të tij

 

Fyerjet dhe sulmet më të rënda, Pejgamberi a.s. i ka përjetuar sa ishte i gjallë. Dijetarët islame i kategorizojnë në dy grupe:

a) Sulmet psiqike (الإيذاء المعنوي), ku bëjnë pjesë të gjitha fyerjet verbale ndaj tij, pra që nuk kanë karakter fizik. E etiketuan, si poet, i çmendur, rrenacak, i sëmurë psiqik, magjistar, e çkamos tjetër.

E quajtën ‘ebter’, që ishte prej ofendimeve më nënçmuese. Me këtë fjalë, arabët e quanin  dikë që nuk i rrojnë djemtë, në kuptimin se nuk i përtrihet emri dhe i fikët dera. Asokohe, Pejgamberit a.s. i pati vdekur Abdullahi, Kasimi dhe Ibrahimi. Por, Allahu emrin e tij e lartësoi dhe e përtriri pakrahasueshëm, duke e vendosur në ‘shehadet’ e ‘ezan’, ndërsa shtëpia e tij në Medinë, aty ku është varri i tij i bekuar, vizitohet ditën e natën, nga e gjithë bota.

Sakaq, Pejgamberit ia fyen edhe fenë dhe Kur’anin. Këto ofendime, Pejgamberit I shkaktuan mërzi. (shih:El-Hixhr, 97). Por, I Madhi Zot, i ofroi ngushëllim e përkrahje, duke i thënë: “S’ka dyshim se Ne të mjaftojmë ty kundër atyre që tallen.” (El-Hixhr, 95)

b) Sulmet fizike (الإيذاء الجسدي). Pejgamberi a.s. përjetoi edhe sulme fizike. Historiografët citojnë disa prej këtyre torturave, duke filluar prej atyre të gruasë së Ebu Lehebit, pastaj përbuzja e gjakosja në Taif, përndjkejet për mbytjen e tij gjatë shpërnguljes (hixhretit), e deri te lufta e hendekut në Medinë, si kulminacion i sulmeve. Ibn Amër bin As, tregon:

عُرْوَةُ بْنُ الزُّبَيْرِ ، قَالَ : سَأَلْتُ ابْنَ عَمْرِو بْنِ العَاصِ : أَخْبِرْنِي بِأَشَدِّ شَيْءٍ صَنَعَهُ المُشْرِكُونَ بِالنَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، قَالَ : بَيْنَا النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّي فِي حِجْرِ الكَعْبَةِ ، إِذْ أَقْبَلَ عُقْبَةُ بْنُ أَبِي مُعَيْطٍ ، فَوَضَعَ ثَوْبَهُ فِي عُنُقِهِ ، فَخَنَقَهُ خَنْقًا شَدِيدًا فَأَقْبَلَ أَبُو بَكْرٍ حَتَّى أَخَذَ بِمَنْكِبِهِ ، وَدَفَعَهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، قَالَ :  أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ

“Pejgamberi a.s., gjersa ka qenë duke u falur në Qabe, erdhi Ukbete bin Ebi Muajt dhe ia çiti një lak në qafë, me të cilin e shtrëgoi jashtëzakonisht shumë sa gati e mbyti. Me atë rast ka ndërhyrë Ebu Bekri, i cili e kapi për krahu dhe e largoi nga Pejgamberi a.s.. Fjala e Ebu Bekrit ka ardhur në Kur’an: A po doni ta mbytni një njeri, veç pse thotë Zoti im është Allahu!?” (Gafir, 28).^[2]

Për këtë rast, Allahu ka zbritur ajetet, El-Furkan, 27-29, që tegojnë se sulmuesi i Pejgamberit, do të përjetojë dënim të ashpër në ditën e Gjykimit. Sulme të ngjashme ka pasur shumë.

 

4.2. Përpjekja për vjedhjen e trupit të Pejgamberit a.s., në varr

 

Një armiqësi e pazakonshme ka qenë përpjekja për vjedhjen e trupit të Pejgamberit a.s., nga varri i tij në Medinën e ndritshme, gati gjashtë shekuj pas vdekjes. Siç dihet, trupi i Pejgamberit është i pa prishur në varr dhe kjo ka mbështetje në hadithin e vërtetë, ku ai thotë:

إِنَّ مِنْ أَفْضَلِ أَيَّامِكُمْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فِيهِ خُلِقَ آدَمُ وَفِيهِ قُبِضَ وَفِيهِ النَّفْخَةُ وَفِيهِ الصَّعْقَةُ فَأَكْثِرُوا عَلَيَّ مِنْ الصَّلَاةِ فِيهِ فَإِنَّ صَلَاتَكُمْ مَعْرُوضَةٌ عَلَيَّ قَالَ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ وَكَيْفَ تُعْرَضُ صَلَاتُنَا عَلَيْكَ وَقَدْ أَرِمْتَ يَقُولُونَ بَلِيتَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ حَرَّمَ عَلَى الْأَرْضِ أَجْسَادَ الْأَنْبِيَاءِ

“Prej ditëve tuaja më të mira është dita e xhuma, sepse në këtë ditë është krijuar Ademi, në këtë ditë ai ka ndërruar jetë dhe në këtë ditë do t’i fryhet surit / borisë, për të ndodhur Kijameti e ringjallja. Andaj, në ditën e xhuma, dërgoni sa më shumë salavate për mua, sepse ato më shfaqen. Shokët e tij, thanë: O i Dërguari i Allahut, si do të shfaqen ty salavatet tona, gjersa ti do të jesh i vdekur e trupi yt do të bëhet pluhur!? Pejgamberi a.s. tha: Allahu i Madhëruar ia ka ndaluar tokës që t’i tretë trupat e pejgamberëve!”^[3]

Armiqtë, duke e ditur këtë gjë, tentuan që ta vjedhin trupin e bekuar të Pejgamberit a.s. në varr. Kjo ka ndodhur në vitin 557 h., nga të krishterët e Evropës përmes dy personave marokienë që u kamufluan si muslimanë të devotshëm.

Por, ç’e do që Allahu e zbuloi skenarin e tyre, përmes ëndrrës që e pa mbreti Nurud-din Muhamed Zenki, në Egjipt, që njihej për drejtësinë e devotshmërinë e tij të madhe. Ai, falte shumë namaz nafile. Një natë, pasi fali namaz nate, e pa në ëndërr Pejgamberin a.s., që bënte me gisht në drejtim të dy personave të bardhë flokëverdhë (رجلين أشْقَرَيْن) dhe kërkoi ndihmë: ‘Më shpëto nga këta dy persona!’

Mbreti u ngrit i trishtuar, fali dy rekate namaz dhe ra në gjum. Përsëri e pa të njëjtën ëndërr. E, kur i ndodhi edhe për herën e tretë, atëherë u ngrit e tha nuk ka hapësirë për gjum. Menjëherë e informoi ministrin e tij, Xhemaludin El-Musili dhe bashkë me 20 shoqëruesë të tjerë, natën u nisën për Medine. Me vete morën shumë pasuri e dhurata, për t’ua shpërndarë medinasve si sadakë.

Në Medinë, mbreti kërkoi që të tubohen të gjithë në shesh, i madh e i vogël, për t’ua dhuruar nga një sadaka. Qëllimi i tij ishte t’i gjejë personat, që i dëftoi Pejgamberi a.s. në ëndërr. Pasiqë nuk i gjeti, mbreti, paksa i shqetësuar, i pyeti se a ka mbetur edhe dikush tjetër pa marrë dhurata? Ata thanë jo. Mbreti, përsër insistoi, shikoni mirë mos është edhe dikush. Atëherë, thanë se janë edhe dy marokienë, por ata janë shumë të pasur, nuk kanë nevojë për asgjë, janë burra të devotshëm, banojnë pranë xhamisë së Pejgamberit a.s. Kjo e gëzoi mbretin pa masë, me shpresë se këta dy persona duhet të jenë ata, për të cilët Pejgamberi a.s. i tha në ëndërr më shpëto prej tyre. Kur i takoi, u bind se i kanë karakteristikat e njëjta.

Mbreti, me vrapë shkoi te vendi ku banonin fare afër varrit të Pejgamberit a.s. dhe gjeti se ata kishin hapur një tunelë nën tokë, nga banesa e tyre dhe gati kishin mbërri te varri i Pejgamberit a.s. Dheun e gërmuar, për çdo ditë e hidhnin në varrezat ‘el-beki’, me kamuflimin se kinse po i bëjnë vizitë varrezave. Dy personat, e pranuan fajësinë për skenarin e vjedhjes dhe treguan se janë të krishterë. Për shkak të këtij krimi në tentativë, mbreti dha udhër për likudimin e tyre. Po ashtu, urdhëroi rrethimin e varrit të Pejgamberit me plumb, duke e siguruar nga çdo mundësi eventuale për vjedhjen apo dëmtimin e tij në të ardhmen. Këtë ngjarje e citojnë shumë historiografë të jetës së Pejgamberit a.s., përfshirë dy më të njohurit, Ibën Ethiri dhe Ibn Halikani.[4]

 

4.3. Fyerjet në kohën e Abdylhamidit

 

Përpjekje për fyerje pati gjithmonë. Në vitin 1890, Henri de Bornier, nga Franca, kishte filluar që ta shfaqë në skenë dramën me emrin “Muhammed”. Madje një aktor brenda saj, lunate rolin me emrin e Muhamedit a.s. dhe kishte si synim abuzimin me profetin. Sulltan Abdulhamidi kur mori vesh, u shqetësua shumë. Menjëherë I shkroi ambasadorit francez në Stamboll, z. Kont Montebella e përmes tij edhe presidentit të Francës, z. Sadi Carnot, që ta ndalojnë, në të kundërtën do të ndërpriste marrëdhëniet diplomatike osmane-franceze. Autoritetet franceze e ndaluan shfaqjen, jo vetëm në teatrin e njohur francez Comedie–Francaise, por në të gjithë Francën.[5]

Ndërkohë, i njëjti u përpoq që ta shfaq në Angli, në teatrin ‘Lyceum Kraliyet Theatree’, me idenë se atje nuk do të kishte mundësi për pengim. Por, Andulhamidi përmes ministrit të Jashtëm të Anglisë, Lord Salisbury, e ndaloi në të gjithë Anglinë. Bornier, pas tri vitesh bëri përpjekje nëpërmjet një teatri tjetër të Londrës, por përsëri dështoi. [6]

Po ashtu, Abdulhamiti, në vitin 1893, përmes ambasadorit Alexander W.Terrell dhe me ndërhyrjen e Presidentit të SHBA-së, z. Cleveland, kishte arritur ta anulojë shfaqjen komprimentuese, që ishte planifikuar të shfaqej në SHBA.[7]

 

4.4. Fyerjet në kohën e fundit

 

Fyerjet vazhduan edhe në ditët tona. Prej tyre që bën bujë më të madhe janë edhe këto:

1) ‘Miss world’. Në vitin 2002, organizatorët e ‘Miss world’, organizuan mbajtjen e garës së bukurisë, në Nigeri. Kundër këtij vendimi reaguan myslimanët nigerianë, me arsyen se bastardon moralin femëror. Për shkak të protestave, organizatorët e transferuan në Londër, në të njëjtën datë, pra më 07 dhjetor 2002. Mirëpo, gazetarja Isioma Daniel (lind 1981), nga Nigeria, e shtyrë nga pezmi, shkroi një artikull, ku besonte se edhe profeti do të ishte I pajtimit me ato femra dhe tha: “Myslimanët menduan se ishte e pamoralshme të sillnin 92 gra në Nigeri dhe t'u kërkonin atyre të kënaqeshin kot. Çfarë do të mendonte Muhamedi? Me gjithë sinqeritet, ai ndoshta do të kishte zgjedhur një grua nga njëra prej tyre.” Ky shkrim, që u botua në në gazetën ‘This Day’ më datë 16 nëntor 2002, provokoi gjendje dhe shkaktoi trazira të dhunshme fetare që filluan më 22 nëntor 2002 dhe lanë më shumë se 200 të vdekur, rreth 1000 të plagosur, si dhe rreth 11,000 njerëz u bënë të pastrehë. Protestuesit dogjën zyrën e gazetës në Kaduna. E një gjykatë islame në Zamfara, shtet në Nigerinë veriperëndimore, lëshoi fetva dhe e dënoi me vdekje gazetarën në fjalë, por kjo u refuzua nga Sekretariati i Përgjithshëm i Këshillit Suprem të Nigerisë për Çështjet Islame.[8]

2) ‘Jyllands Posten’. Në Danimarkë, në shtator të vitit 2005, gazeta ‘Jyllands Posten’ publikoi 12 karikatura që tallnin profetin Muhamed. Kjo shkaktoi trazira, që vazhduan për një kohë të gjatë në Danimarkë dhe në disa vende në botën islame. Në Maiduguri, Nigeri, më 18 shkurt 2006, nga trazirat mbetën të vdekur të paktën 15 njerëz dhe u shkatërruan disa kisha. E njëjta gazetë, i ka përsëritur edhe në vitin 2008, si dhe 16 gazeta të tjera, në vende të ndryshme të Evropës, në shenjë solidarizimi.[9]

3) ‘Charlie Hebdo’. Në ndërkohë, revista satirike franceze javore ‘Charlie Hebdo’, më 9 shkurt 2006, i publikoi në faqet e saj karikaturat e publikuara më parë nga ‘Jyllands Posten’, duke shtuar edhe disa të tjera. Njësoj veproi edhe në vitin 2011. Po ashtu, edhe në shtator të vitit 2012, botoi karikatura të turpshme për Profetin, e të cilat i ripublikoi në shtator të vitit 2020. Këto  trazuan emocionet e muslimanëve dhe shkaktuan trazira të ashpëra në Francë. Miliona njerzë protestuan në rrugë. Më 7 janar 2015, njerzë të mllefosur hynë në zyrta e gazetës dhe lanë të vrarë 12 persona.[10] Ndërsa, së fundmi, më 16 tetor 2020, para një shkolle të mesme të ulët, në një qytet afër Parisit, një nxënës e vrau me thikë mësuesin e historisë, pasiqë ky i fundit për të njëjtat qëllime i kishte trajtuar në orën mësimore, karikaturat e njëjta.

4) Azem Deliu dhe Qëndrim Gashi. Fatkeqësisht edhe në Kosovë, ka pasur provokime aty-këtu. Rasti i parë ka të bëjë me Azem Deliun nga Drenica e Kosovës, një poet i ri. Ai, në shkurt të vitit 2017, gaboi kur martesave të Pejgamberit a.s. me disa gra, sidomos martesën me Aishen, i dha karakter epshor e seksual. Kundër tij, pati reagime të ashpëra. Reagoi edhe imami nga drenica, Bedri Syla përmes një letre publike, të cilit iu përgjigj Azem Deliu. Deklarimet e poetit, u bën shkak për një sulm kundër tij, më datë 23.02.2017.[11] Ndërsa, rasti i dytë, ka të bëjë me Qëndrim R. Gashin, ambasador i Kosovës në Francë, i cili, më datë 19 tetor 2020, shpërndau në llogarinë e tij në ‘twitter’, një artikull të gazetës ‘Le Figaro’, me karikaturat irituese për profetin Muhamed a.s. Kjo ngjalli shumë reagime të shumta në Kosovë. Në të njëjtën ditë reagoi edhe Bashkësia Islame e Republikës së Kosovës, e cila kërkoi nga institucionet e shtetit distancim nga qëndrimet e tij.[12] Përkundër reagimeve masive, institucionet e Kosovës nuk dhanë asnjë shpjegim apo sqarim.

 

5. Muhamedi a.s. nuk mund të nënçmohet nga askush!

 

Historia ka treguar se Pejgamberi a.s., përfundimisht nuk mund të nënçmohet nga askush. Nuk ka fuqi në këtë botë që mund ta mposhtë atë. Nuk do të ketë as në të ardhmen e asnjëherë tjetër. Përkundrazi, kushdo që ia mësynë atij, e poshtëron vetveten, e Pejgamberi a.s. veçse lartësohet. Kjo është një garanci prej Allahut të Plotëfuqishëm, I Cili i krijoi të gjitha rrethanat, duke filluar nga delegimi i tij, përgatitja e personalitetit të tij, lartësimi i famës e deri te realiteti i Islamit në shoqëri, si provë faktike deri në Kijamet.

 

5.1. Përfaqësues dhe i deleguar i Allahut në tokë

 

Arsyeja kryesore, përse Pejgamberi a.s. pati sukses në misionin e tij ose përse nuk mund të nënçmohet nga askush, buron nga vetë Krijuesi i gjithësisë. Bëhet fjalë për një autoritet që ishte përfaqësues dhe i deleguar i Allahut. Ai, nuk veproi kokë më vete, sepse pejgamberia nuk është diçka që arrihet si pretendim i njeriut, por këtë detyrë ia dha Krijuesi. Myslimanët e kanë të qartë, e për jo myslimanët argument kryesor është Kur’ani i Madhërishëm. Ata e dijnë fort mirë, se faktori njeri, nuk mund ta prodhojë një të tillë, madje as edhe një faqe të tij, e madje as një rresht.

E, Ai, pra Allahu, që e ngarkoi me këtë barrë të rëndë, që dihej se do të jetë shkak për sulme ndaj tij, i premtoi përkrahje të plotë dhe i garantoi mbrojtje direkte prej njerëzve:

“O ti i Dërguar! Komunikoje atë që t’u zbrit prej Zotit tënd, e nëse nuk bën (kumtimin në tërësi), atëherë nuk e ke kryer detyrën (revelatën-risalen). Allahu të garanton mbrojtjen prej njerëzve (prej armiqve). All-llahu nuk vë në rrugë të drejtë popullin që mohon.” (El-Maide, 67).

Pejgamberi a.s., tregon se para zbritjes së këtij ajeti, jam frikësuar shumë prej hebrenjëve, të krishterëve e kurejshitëve idhujtarë, por pas kësaj garancie prej Zotit, më është larguar frika në tërësi. Bile, tefsirologët sjellin edhe rastin konkret kur një idhujtar nuk ka mundur ta sulmojë me shpatën e tij, edhe pse e kishte një mundësi të tillë.[13]

Përveç atyre fizike, Allahu i ofroi mbështetje edhe kundër talljeve e nënçmimeve për të cilat dëshmoi se i shkaktonin shumë mërzi. Me ajetin në vijim, Krijuesi e qetësoi shpirtin e tij, kur i tha: “S'ka dyshim se Ne të mjaftojmë ty kundër atyre që tallen.” (Hixhr, 95)

Falë kësaj përkrahje e mbështetje, Pejgamberi a.s. triumfoi kundrejt armiqëve të fuqishëm, përndryshe ai nuk do të mund të bënte asgjë. Në fakt, triumfoi Allahu i Madhërishëm. Do të ishte absurd të mendohej ndryshe. Për shembull, Allahu tregon se si fitoi në luftën e Bedrit: “Ju nuk i mbytët (në të vërtetë) ata, por All-llahu (me ndihmën që ua dha) i mbyti ata, dhe ti nuk i gjuajte ata, por All-llahu (të ndihmoi) i gjuajti, e (bëri këtë) për t’i shpërblyer besimtarët me një dhunti të mirë nga ana e Tij. All-llahu gjithçka dëgjon dhe di.” (El-Enfal, 78).

Prandaj, kushdo që ka tentuar për të sfiduar, ai ka humbur. Sespe, në njëfarë aspekti ka hyrë në luftë me Allahun, e në këtë luftë dihet fituesi dhe humbësi. Njësoj ndodhë edhe në praktikën njerëzore. Për shembull, cenimi i jetës së ambasadorit, cilësohet si shpallje e luftës ndaj shtetit përkatës. E, Allahut i takon shembulli më i lartë dhe nuk mund të krahasohet me realitetin e brishtë njerëzor.

 

5.2. I përgatitur prej Allahut për pejgamber

 

Kjo pikë është shumë domethënëse. Muhamedi a.s., sikur të mos ishte adekuat për pejgamber, ai do ta komprimentohej vetë, në radhë të parë, e pastaj edhe misionin islam që e përfaqësonte. Por, pikërisht personaliteti i tij është dëshmi po aq madhore, që rikonfirmon se ai nuk mund të nënçmohet. Lindi e ndërroi jetë, pa asnjë njollë në personalitetin e tij. Ishte figurë e pastër, i menqur, i moralshëm, i sinqertë, i drejtë, besnikë, i butë, zemërmirë, i përgjegjshëm, këmbëngulës, i qëndrueshëm, i durueshëm, i njerëzishëm, i respektueshëm, i guximshëm, etj. Në anën tjetër, nuk e kishte asnjë ves të vetëm. Po ashtu, vinte prej një familje të mirë dhe autoritative, që kujdesej për Qabenë. Gëzonte besueshmëri absolute tek të gjithë njerëzit përreth. Kishte karakter të fuqishëm. Kurrë nuk adhuroi ndonjë idhull. Për këto karakteristika, edhe armiqtë më të mëdhenjë, ia kanë pasur lakmi.

Prandaj, kur Allahu tha në Kur’an, se Ai e di kujt t’ia dërgojë shpalljen (shih:El-En’am, 124), do të thotë se nuk ia dërgoi pejgamberinë Muhamedit a.s., rastësisht apo gabimisht. Përkundrazi, ia dërgoi, sepse e kishte përgatitur paraprakisht me të gjitha aftësitë e nevojshme: fizike, mendore e emocionale.

Do të ishte shumë anakronike sikur të mendohej ndryshe. Sot, një detyrë të thjeshtë kur ia ngarkojmë dikujt, ani ia kërkojmë disa parakushte, duke filluar prej aftësive fizike, përgatitjes intelektuale, pastërtisë së personalitetit e deri te gjeneza familjare. E, pejgamberia është e pakrahasueshme.

Sikur ta kishte vetëm një ligësi, armiqtë do të trillonin edhe njëqindë të tjera. Jo, i Dërguari i Allahut ishte shembull gjatë gjithë jetës së tij, me fjalët, sjelljet e veprat. Krijuesi i gjithësisë, u betua në jetën e Pejgamberit duke e vlerësuar lartë (shih: El-Hixher, 72). E, Allahu nuk betohet, veçse në diçka që është vlerë e pastër.

 

5.3. Emri i tij pranë emrit të Zotit

 

Krijuesi i gjithësisë, vetë e ka thënë në Kur’an se Ai dhe engjujt e Tij, e lartësojnë Pejgamberin a.s. Për më tepër, kjo ka ardhur në kohën e tashme të vazhdueshme. Domethënë, këtë lartësim e bëjnë në vazhdimësi dhe të njëjtën e ka kërkuar prej njerëzve besimtarë (shih: El-Ahazab, 56).

Kur Allahu e lartëson dikë, nuk ka kush që mund ta ultësojë apo nënçmojë. Dhe, ky lartësim ka përmbajtjen e tij unikate dhe ka ndodhur në dy mënyra:

1) Duke e mbëltuar dashurinë e sinqertë në zemrat e besimtarëve, sa që nuk mbahet mend ndonjë rast tjetër prej fillimit të shoqërisë njerëzore, që ka gëzuar dashuri më të madhe ndër njerzë. Përtej shkaqeve relative e të përkatësisë fetare, kjo dashuri është një mbjellje prej Krijuesit në zemrat e njerëzve. Sepse, edhe jobesimtarët, përfshirë priftërinjë e kardinalë, sapo e lexojnë biografinë e tij, përfundojnë në përqafim të tij. Bile, për ironi, një gjë e tillë ndodhë sa herë që fyhet Pejgamberi; dhe

2) Duke ngritur emrin e tij, pranë emrit të Allahut. I Madhi Zot, aq shumë e nderoi sa që emrin e tij e vendosi pranë emrit të Vet. Këtë më së miri e ka përmbledhur në poemën e tij, Hasan bin Thabit:

أَغَرُّ عليه للنبوّة خاتَمٌ    -    من الله مشهود يَلُوحُ ويُشْهَدُ

وضَمَّ الإلٰهُ اِسمَ النبيِّ إلى اِسمهِ     -     إذا قال في الخمس المؤذنُ أَشْهدُ

1) Absolutisht, ishte meritor për të qenë vulë e pejgamberisë;

2) Allahu e bëri atë të dëshmueshëm, ashtu siç ndodh vazhdimisht;

3) Emrin e Pejgamberit, Allahu e lartësoi pranë emrit të Vet;

4) Gjersa Muezini i xhamisë pesë herë në ditë thotë esh’hed.”[14]

 

5.4. I sublimuar në tokë përmes myslimanëve si faktor

 

Vetë ekzistimi i myslimanëve, gjithandej botës, përbën provën kryesore se ky Pejgamber nuk mund të nënçmohet. Fundja, kjo është instancë e Allahut në tokë. Kur, idhujtari As bin Vail, me përbuzje e quajti Muhamedin a.s. ‘ebter’ (farësosur), mbase mendoi se do t’i shuhet emri pas vdekjes. Por, Allahu i dha kundërpërgjigje në Kur’an (shih: El-Kevther), se emri i Muhamedit do të nderohet gjithmonë, edhe pas vdekjes dhe kështu ndodhi.

E, ata që e përmendin janë pikërisht myslimanët. Pa ekzistimin e tyre, nuk do të ndodhte ky lartësim i përjetshëm. Në këtë kontekst duhet kuptuar edhe ajetin, ku Allahu i tha Pejgamberit a.s.: “Dhe Ne, ta ngritëm lartë famën tënde?” (El-Inshirah, 4). Pra, ia ngriti famën, nëpërmjet myslimanëve, që e duan Pejgamberin më shumë se prindërit, fëmijët, vëllezërit, motrat, bashkëshortet apo bashkëshortët. Shembëlltyra e tij është në epiqendër të sjelljeve dhe botëkuptimeve të tyre.

Kjo e bën personalitetin e Pejgamberit a.s., të pavdekshëm ose më mirë të themi të gjallë e funksional në realitetin shoqëror. Çdo tendencë për ta fyer, praktikisht është utopike. Nuk ka një moment, e që nuk është duke u përmendur emri i tij, në një mënyrë apo tjetër. Përmendet në ezan, ikamet, namaz, në minber ditën e xhuma, në Fitër Bajram, Kurban Bajram, gjatë haxhit, gjatë kurorizimit. Emri i tij është ligjësuar edhe në deklaratën islame, gjersa pa e përmendur atë, nuk ka hyrje në islam.[15]

Sot, emri më i përhapur në botë është emri Muhamed në variantët e tij. Mbi 150 milionë njerzë e bartin këtë emër, e që është absolutisht i pakrahasueshëm me ndonjë tjetër gjatë historisë.[16] Në fakt, emri i tij është qëndisur në gjithësi, ashtu që melekët e lartësojnë në qiell kurse besimtarët në tokë.

Prandaj, nuk ka fuqi tokësore që mund ta nënçmojë atë. E kemi vërejtur të gjithë, sa herë, që abuzohet me emrin e tij, e gjitha bota reagon njëzëri, ndërsa njerzë pa fund janë në gjendje të flijojnë jetën për ta mbrojtur dinjitetin e tij. Ky është Muhamedi a.s.!

 

6. Përfundim

 

Në bazë të asaj që u tha më lartë, mund të përfundojmë si në vijim:

1) Armiqtë e fesë islame, për gjatë historisë kanë bërë përpjekje të vazhdueshme për evitimin, bllokimin ose abstrahimin e saj në shoqëri. Antagonizmi në mes të konceptit qiellor dhe atij tokësor do të vazhdojë edhe në të ardhmen;

2) Fyerjet ndaj Pejgamberit a.s., nuk janë të rastësishme. Përveç mllefit, ato kanë për qëllim diskreditimin e kulturës islame dhe abuzmin e myslimanëve;

3) Allahu ka garantuar se Muhamedi a.s. nuk mund të nënçmohet nga askush. Kjo përfshinë periudhën para pejgamberisë, pas saj dhe pas vdekjes. Emri i tij është i lartësuar në qiell nga përmendja e melekëve dhe në tokë nga përmendja e besimtarëve;

4) Karikaturat apo çdo fyerje tjetër, duhet përkthyer në vetëdijësim dhe rizgjim. Duke i vendosur në një kornizë ndërveprimi, myslimanët nga mbarë bota islame, duhet ndërmarrë inciativa, ligjëratë, tribuna dhe aktivitete të tjera, që e lartësojnë figurën e Pejgamberit a.s.

5) Çdo subjekt që fyen Pejgamberin a.s., muslimanët duhet t’i kundërvihen fuqishëm njëzëri, në mënyrë të kulturuar, pa përdorim të dhunës. Po ashtu, duhet shfrytëzuar të gjitha format e lejuara për manifestimin e pakënaqësisë, duke filluar nga reagimet individuale, shoqërore, institucionale e deri te përndjekja nëpër gjykatat kompetente.

Allahum-me sal-li ala Muhamedin ve ala ali Muhamed!

(Punim i botuar në revistën ‘Edukata islame’, nr.123, fq.127-143)

Dr. Orhan Bislimaj

Vota është hise në pushtet…! (2)

 1) Duke ditur se vota jonë prodhon një pushtet politik, që e merr n’dorë fatin tonë, e kuptojmë se ajo bartë përgjegjësi të madhe. E, përgjegjësia bartë edhe konsekuenca para vetvetes, para popullit e para Krijuesit. Por, këto konsekuenca i përjetojnë ata që kanë ndërgjegje të çiltër e të pakorruptuar. Mbi këto premisa, ndërgjegjja jonë, shpeshherë na çorton dhe e prishë qetësinë shpirtërore. Na shfaqet si kritikuese e ashpër se, përse e bëre këtë veprim apo atë veprim!? Nga këtu rrjedh edhe pendimi për veprimet e kaluara. Nëse, për një veprim tonin, jemi të vetëdijshëm se e dëmton vetveten tonë, siç janë, për shembull dukuritë negative, pjesëmarrja në akte kriminale, etj., dhe përsëri e veprojmë atë, atëherë jemi përgjegjës e fajtorë. Tek e fundit, në këtë gjithësi, ka disa standarde uniforme të lojës, njësoj për të gjithë njerëzit, e të cilat i ka caktuar Krijuesi i gjithësisë. Ato, janë të dashura për të gjithë, sepse janë të skalitura në shpirtin e njeriut. Mbi të njëjtat standarde, njeriu e do të mirën, ndërsa e urren të keqen. Rrjedhimisht, nëse, në vlerësimin tonë, e dijmë se një parti apo kandidat është i dëmshëm, apo është dëshmuar se është i tillë, qoftë në institucione apo jashtë tyre dhe, krahas kësaj përsëri e mbështesim, atëherë, votuesi në fjalë nuk ka justifikim për këtë veprim të vetëdijshëm. Nuk mund të sillet, sikur nuk ka bërë asgjë. Përkundrazi, ka bërë shumë, ai bartë përgjegjësi, për dëmet e shkaktuara ndaj vendit, sepse me votën e tij është hisedarë në pushtet. Njësoj është edhe për të kundërtën, pra për mbështetjen e të mirës e të dobishmes së përgjithshme, për të cilën, votuesi meriton lëvdatë e shpërblim, para njerëzve e para Zotit.

2) Kam vërejtur, se populli jonë ka shumë nevojë për t’u vetëdijësuar rreth rolit të votës. Në të shumtën e rasteve, qytetarët, zgjedhjet i shohin si një festival, tifozëri, defilim e besnikëri partiake, pa menduar mirë për peshën e tyre. Nuk po flas, për atë ketegori, që I përkasin partive, e shpresojnë dhe në përfitime apo karrierë personale, por për atë shtresën e gjerë të popullatës. Fatkeqësisht, ajo, po thuajse asnjëherë nuk sillet si deleguese e pushtetit, e që në fakt është e këtillë, por si vartëse e tij!? Më shumë i dhimbsen kandidatët, se sa vetja, fati i vendit e i popullit. Taman, vetëdije kolonialiste! Kemi shumë nevojë, që ta kuptojmë se, ne qytetarët, jemi sovrani, jemi pronarët e pushtetit. E, gjersa jemi të këtillë, duhet t’i prijmë proceseve, duke bërë analiza të hollësishe, se kush mund të jetë meritor potencial, për votën e mbështetjen tonë. Ne dhe vetëm ne, duhet t’i vendosim standardet, duke mos lejuar asnjëherë që partitë ta tërheqin për hunde qytetarin, e kështu të përfundojë në tutelën e regjimeve apo diktaturave.

3) Përsëri, nuk pajtohem me ata qytetarë të ndershëm, të cilët mendojnë se nuk duhet ndërruar partinë apo nuk duhet ndryshuar bindjen politike. Ky është një gabim mjaft i madh, që e dëmton në palcë procesin zgjedhor dhe, në periudha të caktuara, mund t’i hakmerret të ardhmes. Në fakt, zgjedhjet i bën process rutinor, e jo efektiv, pra për mundësi të reja zhvillimore. Tek e fundit, partitë nuk janë fe, e liderët Zot, e medet bëhet kijameti nëse ndërrohen. Bile, ndonjëherë, ndërrimi e ndryshimi është obligativ e domosdoshmëri. Gjithmonë po flasim, për ato pikëpamje qytetare, të cilët, para së gjithash pranojnë që të mos dalin fare në zgjedhje, se sa që ta ndërrojnë një qëndrim politik, që në një të kaluare, ndoshta krejt aksidentalisht, e ka përbrendësuar si bindje politike. E nuk po flasim, për ndonjë ndryshim si domosdoshmëri, sepse, mund të ndodhë që njeriu nuk ka fare nevojë për të ndryshuar bindje e botëkuptim, po që se vlerëson se akëcila parti ka bërë punën e duhur, në zhvillimet e përgjithshëme. Në esencë, kjo është pasojë e logjikës kolonialiste apo diktatoriale, në të cilat, populli e ka humbur ndjesinë e zgjedhjes, por vetëm pasimin e mbështetjes. Mundësia për të votuar në çdo katër vjet, ka për qëllim, faktorizimin e qytetarëve, të cilët, pasi të bëjnë analizat për veprimtarinë e formacioneve partiake e politike, për të kalaurën e tyre, pastaj për sjelljen e tyre kundrejt popullit si dhe për gjendjen ekzistuese zhvillimore të vendit, vendosin për t’i ndërruar apo për t’i dhënë mbështetje. Gabimi i pa falshëm për qytetarët është kur besnikërinë ndaj partisë, e shenjtërojnë. Kjo, përbën një lloj ‘idhujtarie’ tipike. Kur’ani e ka sanksionuar këtë mendësi, madje urdhëron që njerëzit, ta luftojnë të keqen dhe t’i pengojnë të këqinjtë, po qofshin ata edhe prindërit e tyre, fëmijtë, apo të afërmit e tyre. Kjo do të thotë se në epiqendër të pikëpamjeve tona përzgjedhëse votuese, duhet të mbetet interesi i përgjithshëm. Rreth tij, duhet të sillemi të gjithë dhe jo e kundërta. Duke vepruar kësisoji, tregojmë se, ne, populli, jemi zoti i këtij vendi dhe njëkohësisht i detyrojmë partitë apo kandidatët e pa denjë, që të avancojnë drejt vlerave tona unike, e jo që ne të degradojmë drejt devijimeve të tyre, siç ndodh në vendet totalitare…!

 Vazhdon…!

Kthimi në xhamitë tona!

 

Nesër, më datë 28.05.2020, po i kthehemi xhamive. Elhamdulilah!

Vërtet, po gëzohemi, sepse na kanë munguar!

 

E, nxënësit e Mektebit të KBI-Prizren, këtë gëzim, e kanë manifestuar pak më ndryshe.

Ata, nëpërmjet poemës, e krahasojnë rastin kur meleku Xhibril u vonua për disa muaj te Pejgamberi a.s..

 

Gjatë kësaj kohe, I Dashuri i Allahut (s.a.v.s.) shumë ishte mërzitur dhe e kishte ndjerë vetminë si asnjëherë tjetër.

Nuk i shihte as ëndërrat e bukura pejgamberike, që i shihte më parë!

Shpirti i digjej flakë nga mallëngjimi, për ta pa melekun, po qoftë edhe njëherë!

Për më shumë, brengosej tej mase nga fjalët e armiqve, që i thonin se ‘të ka braktisur Zoti’.

 

Por, në takimin e radhës, kryemeleku, ia dha sihariqin e hapjes së komunikimit në mes tokës e qiellit, e që Pejgamberi (a.s.) e priste me padurim. Me këtë rast, Allahu ia zbriti ajetet:

 

1) Ved-duha – ‘Pasha paraditën!’ Kjo kohë, pra paraditja, simbolizon shpresën, gëzimin, harenë dhe jetën e njeriut. Është ai momenti kur dielli shkëlqen ëmbël;

2) Vel-lejli idha sexha – ‘Pasha natën që mbulon me errësirë çdo gjë’. E, kjo kohë, pra nata mbase simbolizon pikëllimin, që e kishte Pejgamberi a.s.. Në analogji me këtë, për ata që kanë ndonjë hall apo brengë, nata është periudha më e vështirë, e që konvergjon me vështirësitë tona, në këtë fazë pandemike;

3) Ma ved-deake Rab-buke ve ma kala – ‘Zoti yt, as nuk të ka braktisur, e as nuk të ka përbuzur (harruar)! Ky ajet, paraqet kulmin e gëzimit për Pejgamberin a.s., ashtu, sikurse që nxënësit dhe xhemati, që janë gëzuar për kthimin e tyre në xhami, pas një periudhe të vështirë emocionale.

 

Urime, kthimi në xhamitë tona! Falënderimi i takon Allahut Fuqiplotë!

 

Orhan Bislimaj

Prizren, 27.05.2020

Dr. Orhan Bislimaj

 Zgjedhjet dhe parimi “ehaf-fu’d-dararejn”…!

 1) Zgjedhjet janë shumë të rëndësishme, sepse prodhojnë një qeveri, një pushtet politik, i cili menaxhon buxhetin shtetëror, taksat, vendos për çështje madhore nacionale, përcakton politikat sociale, ekonomike, administrative, juridike, prokuroriale, gjyqësore, diplomatike, shëndetësore, të sigurisë, etj. Gjersa, kjo është e vërtetë e padiskutueshme, atëherë, mund ta kuptojmë se çfarë rëndësie kanë zgjedhjet dhe vota jonë. Në të vërtetë, ky fakt, nuk na lejon që të qëndrojmë krejtësisht indifferent, përkundrazi, të flasim, të këshillojmë, të sugjerojmë, edhe për faktin se bëhet fjalë për fatin tonë, perspektivën dhe të ardhmen, për një periudhë katër vjeçare. Qytetarët, duhet t’I ndjekin zhvillimet socio-politike, pavarësisht, se janë apo nuk janë anëtarë të partive politike.

 2) Vota është pushtet i popullit (demokracia autorizuese), por, populli, mund ta shfrytëzojë këtë të drejtë vetëm në një moment, e ai është në ditën e zgjedhjeve. Në këtë ditë, të drejtën e pushtetit, populli ia delegon kandidatëve të tyre, e të cilët, në emër të tyre, do të marrin vendime për çështje të caktuara. Nëse, marrin vendime të drejta, votuesit ndihen krenarë, në të kundërtën ndihen të zhgënjyer.

 3) Ideja e disa qytetarëve të ndershëm, për të mos dalur në votim, me arsyen se asnjëra parti nuk janë të denja për t’u votuar, mendoj se nuk është qasje e drejtë. Në këndvështrimin islam, gjithmonë ka zgjidhje. Tek e fundit, ikja e qytetarëve nga beteja, në një farë mënyre, është pajtim me fatin tragjik, e kjo nuk është zgjidhje. Përkundrazi, qytetari duhet ta ngrejë zërin, përmes votës. Nëse, bash asnjë nuk i plotëson kushtet, atëherë, këtu në vjen në ndihmë parimi “ehaf-fu’d-dararejn” , zgjedhja e dëmit më të vogël në mes të dy të këqijave, e që e ka shfrytëzuar edhe Pejgamberi a.s. Pra, me qenë se, sistemi zgjedhor, na obligon që ta votojmë një parti, atëherë, sipas parimit “ehaf-fu’d- dararejn”, ne, duhet votuar ata kandidat, që mendojmë se, megjithatë kanë vlera dhe janë më meritorë kundrejt të tjerëve. Në këtë mënyrë, do të fitojnë vlerat dhe do të rrëzohen antivlerat. Ndërsa, në periudhë afatgjate, kjo e rritë standardin e meritokracisë.

 4) Një çështje shqetësuese është korruptimi I vetvetes. Për t’u mos u zhgënjyer as me partitë e as me kandidatët, qytetarët duhet të votojnë ndershëm, objektivisht, dhe me emër t’Zotit. Vetëm kështu, nuk do të zhgënjehen edhe në qoftëse ajo parti apo ai kandidat nuk i përmbushë pritjet e tij. Në jetën e përditshme, sa herë që e kam ndihmuar dikë, për riza të Zotit, pra për parimet e mirësisë, nuk jam ndier i zhgënjyer, kur ma ka kthyer me mosmirënjohje. Fundja, këtu qëndron mirësia e kapjes për parime, e të cilat sjellin qetësi, gjithmonë. Në vendet, që kanë qenë koloni, të okupuara, siç ka qenë edhe Kosova, qytetarët i korruptojnë lehtësisht parimet e tyre, domethënë nuk votojnë sipas bindjes, por sipas joshjes e shantazheve. Sepse, sikur akoma nuk mund të çlirohen nga logjika e skllavit dhe hipotekat traumatizuese të së kaluarës. Fatkeqësisht, kjo, pastaj edhe nuk e tregon vullnetin e saktë të popullit. Bile, për këtë arsye, në vende të këtilla, për një kohë të gjatë, mohohet e drejta e referendumeve për çështje madhore, ngase ekziston dyshimi i bazuar, se ato mund të prodhojnë vendime konfuze e kontradiktore në raport me vullnetin real. Këtë problematikë, bota perëndimore e ka tejkaluar. Prandaj, edhe ne duhet ta tejkalojmë dhe të votojmë sipas bindjeve tona, edhe nëse nuk ia qëllojmë hajrit.

 Vazhdon…! 

Dr. Orhan Bislimaj

A është Covid-19 një ndëshkim prej Zotit?

 

1. Hyrje

Kur’ani i Madhërishëm, në pjesën dërrmuese të tij flet për çështjet e rëndësishme, me të cilat preokupohet mendja njerëzore. Nëpërmjet udhëzimeve të tij, njeriu sendërton koncepte të drejta për Krijuesin, për dynjanë dhe Ahiretin. Kur’ani, flet apo sjell shembuj edhe për përkrahjen që Allahu ua ka dhënë njerëzve të sinqertë. Por, në anën tjetër, sado si përjashtim, Kur’ani sjell informacione edhe për ndëshkimet e Zotit që u ka dërguar popujve, për shkak të bëmave të tyre.

 

2. Ligjshmëria e ndëshkimit në këtë botë

Ndëshkimi i Allahut, por edhe shpërblimi i Tij, nuk kufizohet vetëm në botën tjetër, pra me Xhennetin dhe Xhehennemin, siç mund të presupozojnë shumë njerzë. Përkundrazi, ai ndodh edhe në këtë botë, në mënyrë të vazhdueshme, njësoj sikurse edhe shpërblimi i Tij.

Në Kur’an dhe në hadithe, gjejmë argumente të qarta që vërtetojnë se Allahu i ka ndëshkuar popujt e kaluar (para Muhamedit a.s.), në këtë botë, me lloj-lloj ndëshkime, për shkak të arrogancës e përgënjeshtrimit të shpalljes (shih: El-A’raf, 3-4; El-Ankebut, 40). Prej atyre ndëshkimeve që përmenden janë edhe këto: përmbyetjet (el-garku); erë e fuqishme (er-rrihu); krismë e fuqishme prej qiellit (es-sajhatu); furtunë me guralecë (hasiben); fundosje në tokë (el-hasf); ndërrim i pamjes (el-mes’h); uri e skamje e madhe; shpeshtim i vrasjeve e luftërave; sëmundjet, sprovat, epidemitë, etj.[1]

Përveç ndëshkimeve në të kaluarën, Allahu i Lartësuar konfirmon dhe precizon se ndëshkimi ka për të ndodhur edhe në të ardhmen, në mënyrë të vazhdueshme deri në ditën e kijametit:

وَإِنْ مِنْ قَرْيَةٍ إِلَّا نَحْنُ مُهْلِكُوهَا قَبْلَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ أَوْ مُعَذِّبُوهَا عَذَابًا شَدِيدًا كَانَ ذَلِكَ فِي الْكِتَابِ مَسْطُورًا

“Nuk ka asnjë nga fshatrat (nga vendbanimet e kundërshtarëve) e që Ne nuk do ta shkatërrojmë ose ndëshkojmë atë me një dënim të ashpër para ditës së Kijametit. Kjo është e theksuar në Libër (Levhi Mahfudh).” (El-Isra, 58).

Bile, këtë gjë i Lartësuari e ka cilësuar si diçka kategorike e të padiskutueshme, me vetë faktin që ka thënë: “...Kjo është e theksuar në Libër (Levhi Mahfudh)”. Bëhet fjalë për librin e Allahut, në të cilin është evidentuar çdo gjë që ndodhë në gjithësi. Imam Rraziu thotë se ky është vendim i prerë i Allahut ( أن هذا الحكم حكم مجزوم به واقع). [2]

 

3. Aspektet e ndëshkimit

Zoti i Madh, në ajetin që e cituam më lartë (shih:El-Isra, 58), ndëshkimin në kët botë e ka kategorizuar në dy aspekte:

a) Ndëshkimi me zhdukje të tërësishme (الإهلاك), siç ka ndodhur me popullin e Nuhit a.s., pastaj popullin Ad, Themud, etj; dhe

b) Ndëshkimi me dënim të ashpër (العذاب الشديد), i cili i goditë shoqëritë e popujt, duke i tronditur rëndë, siç janë sëmundje epidemike vdekjeprurëse, murtajat, përmbytjet, katastrofat me fundosje në tokë, ndërrimi i pamjes (mes’h), porse ky lloj i ndëshkimit nuk çon në zhdukjen e tërësishme të një populli.[3] Në kuadër të këtij ndëshkimi sistemohen edhe të gjitha ndëshkimet e tjera, çfarëdo qofshin ato, shpirtërore apo fizike, individuale a kolektive. Një lloj tjetër i ndëshkimit që e përmend Kur’ani, pra paksa më specifik është edhe i ashtuquajturi ‘el-istidraxh’ – ndëshkim përmes mirësive fatkeqe të dynjasë.[4]  

Por ç’e do që, sipas dijetarëve islamë, Allahu e ka pezulluar ndëshkimin me zhdukje të tërësishme të një populli, ndërsa e ka lënë në fuqi vetëm të dytin, ‘dënimin e ashpër’. Kjo është mëshirë e Allahut, për hirë të pejgamberisë së Muhamedit a.s. Për shembull, te popujt e mëparshëm, Allahu i ka ndëshkuar përgënjeshtruesit, menjëherë, pra duke qenë i gjallë pejgamberi i tyre, ndërsa tek ymeti i fundit i Muhamedit a.s., Allahu e ka shtyrë ndëshkimin ndaj përgënjeshtruesve deri pas vdekjes së Muhamedit a.s. ose deri në kijamet.[5]  Prandaj, edhe nuk ka ndodhur zhdukje e tërësishme e ndonjë populli gjatë kohës së Pejgamberit a.s., e as pas vdekjes së tij.

Këtë e konfirmon edhe Ibën Abbasi, r.a., teksa e komenton ajetin: “E Ne të dërguam ty (Muhamed) vetëm si mëshirë për të gjitha krijesat.” (El-Enbija, 107): “Muhamedi a.s. është mëshirë për të gjithë njerëzit, kush i besoi atij, ai është udhëzuar, e kush nuk i besoi, mbase është kursyer (për hirë të pejgamberisë së tij) prej dënimit me zhdukje të tërësishme të një populli, nëpërmjet fundosjes në tokë dhe përmbytjeve, sikurse janë goditur ymetet e kaluara”( كان محمد صلى الله عليه وسلم رحمة لجميع الناس فمن آمن به وصدّق به سعد، ومن لم يؤمن به سلِم مما لحق الأمم من الخسف والغرق).[6]

Në fakt, kursimi nga zhdukja e tërësishme, ka qenë dëshirë e Pejgamberit a.s., apo më mirë të themi logjikë e pejgamberisë së tij. Ai, vetë tha se është dërguar mëshirë e jo mallkues. Po ashtu, kur Allahu ia dha mundësinë nëpërmjet melekut për ta shkatërruar popullin arrogantë të Taifit (vend në afërsi të Mekkës), Pejgamberi a.s. nuk e pranoi, gjithnjë me bindjen se do të dalin njerzë të mirë e besimtarë prej atij vendi dhe kështu ka ndodhur.

Në këtë kuptim, ekzistojnë disa hadithe, ku Pejgamberi a.s. ka kërkuar prej Allahut, që mos t’ia ndëshkojë ymmetin e tij në tërësi:

فَقَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ سَأَلْتُ رَبِّي ثَلَاثًا فَأَعْطَانِي ثِنْتَيْنِ وَمَنَعَنِي وَاحِدَةً سَأَلْتُ رَبِّي أَنْ لَا يُهْلِكَ أُمَّتِي بِالسَّنَةِ فَأَعْطَانِيهَا وَسَأَلْتُهُ أَنْ لَا يُهْلِكَ أُمَّتِي بِالْغَرَقِ فَأَعْطَانِيهَا وَسَأَلْتُهُ أَنْ لَا يَجْعَلَ بَأْسَهُمْ بَيْنَهُمْ فَمَنَعَنِيهَا

“I kërkova Zotit tim tri gjëra, dy m’i plotësoi, kurse një ma ndaloi. I kërkova që mos ta shkatërrojë ymetin tim në tërësi përmes skamjes ekstreme (thatësisë[7]), e Ai ma pranoi. I kërkova që mos ta shkatërrojë ymetin tim në tërësi me përmbytje, edhe këtë ma pranoi. I kërkova Zotit që ta kursejë ymetin tim prej të këqiave të njëri-tjetrit, e këtë ma ndaloi.” (Transmeton Muslimi)

Kështu që, nuk përjashtohet kriza e bereqetit apo përmbytjeve në ndonjë vend prej vendeve islame, por jo në gjithë botën islame. Dijetarët thonë se këto janë prej mrekullive që i janë dhënë Muhamedit a.s.[8]

 

4. Sëmundjet dhe epidemitë si mjet ndëshkimor

Pasi e kuptuam se ndëshkimi i Allahut ndaj njerëzve e shoqërive është legjitim në këtë botë, në vazhdim le të shohim ndëshkimin nëpërmjet sëmundjes si mjet. Natyrisht, që në fillim duhet ta themi me zë të lartë se çdo sëmundje nuk duhet ta trajtojmë si ndëshkim. Përkundrazi, Pejgamberi a.s. kur ka vizituar të sëmurit ka lënë të kuptohet se ajo mund të jetë pastrim tek Allahu, prej mëkateve të vogla.

Një sëmundje e njëjtë, potencialisht mund të jetë për dikë sprovë e për dikë mund të jetë ndëshkim. Këtë e di vetëm Allahu. Edhe në praktikën njerëzore një akt i njëjtë mund të ketë synime të ndryshme. Për shembull, nëse dikush i bie shuplakë jetimit me qëllim të edukimit ka shpërblim tek Allahu, e nëse i bie me qëllim të nënçmimit ka ndëshkim, ndërkohë që bëhet fjalë për të njëjtën shuplakë.

Porse, është e rëndësishme ta theksojmë faktin se Allahu e ka përdorur sëmundjen si mjet ndëshkimor për popujt e mëhershmë, njësoj siç i ka përdorur llojet e tjera të ndëshkimeve që i përmendëm më lartë. Kjo, ka ndodhur ndaj individëve, po dhe ndaj shoqërive. Për më shumë, Pejgamberi a.s., në hadithin e saktë të mëposhtëm, ka thënë se do të shfaqen epidemi në të ardhmen, si pasojë e të këqijave të tyre.

لم تظهَرِ الفاحشةُ في قومٍ قطُّ حتَّى يُعْلِنوا بها، إلَّا فشا فيهم الطَّاعونُ والأوجاعُ الَّتي لم تكُنْ مضَتْ في أسلافِهم الَّذين مَضَوا قبلَهم

“Nëse në një popull shpërfaqet imoraliteti (në variantët e tij) publikisht, atëherë në mesin e tyre do të përhapet murtaja dhe sëmundjet që nuk kanë qenë te popujt para tyre.”[9]

 

5. Ndëshkimi nëpërmjet sëmundjeve trupore

Në Kur’an dhe hadith gjejmë se Allahu e ka përdorur sëmundjen trupore për ndëshkim kolektiv. Kjo ka ndodhur, pikërisht me epideminë e murtajës që e pati përfshirë Faraonin dhe popullin e tij Beni Israilë. Ngjarjen e përmend Kur’ani në suren El-A’raf, 134.

Sipas komentatorëve të Kur’anit, Beni Israilët u goditën shumë rëndë, sa që nuk mund t’i varrosnin të vdekurit për shkak të numrit të madh. Numri i vdekjeve shkonte prej 20 mijë deri në 70 mijë njerëz brenda ditës.[10] I gjetur përballë kësaj katastrofe njerëzore, Faraoni u detyrua t’i kërkojë ndihmë armikut të vet, Musait a.s., në mënyrë që ky i fundit ta lutë Zotin për largimin e këtij ndëshkimi. Allahu ia hoqi këtë dënim, por u hakmorr ndaj tyre, duke i fundosur në det, sepse nuk e mbajtën fjalën për besim, pas largimit të dënimit.[11]

Me një rast, Pejgamberi a.s. kur u pyet për murtajën, tha:

عَنْ عَامِرِ بْنِ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ ، عَنْ أَبِيهِ ، أَنَّهُ سَمِعَهُ يَسْأَلُ أُسَامَةَ بْنَ زَيْدٍ : مَاذَا سَمِعْتَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي الطَّاعُونِ ؟ فَقَالَ أُسَامَةُ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : الطَّاعُونُ رِجْزٌ أَوْ عَذَابٌ أُرْسِلَ عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَوْ عَلَى مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ ، فَإِذَا سَمِعْتُمْ بِهِ بِأَرْضٍ ، فَلَا تَقْدَمُوا عَلَيْهِ ، وَإِذَا وَقَعَ بِأَرْضٍ وَأَنْتُمْ بِهَا ، فَلَا تَخْرُجُوا فِرَارًا مِنْهُ

“Murtaja është një ndëshkim apo dënim që i është dërguar Beni Israilëve ose popujve të tjerë para tyre. Nëse dëgjoni se në një vend ka rënë murtaja, mos hyni aty, e nëse ka ra aty ku jeni, atëherë mos ikni prej aty.”[12]

 

6. Ndëshkimi nëpërmjet problemeve psiqike

Krijuesi i gjithësisë i ka ndëshkuar njerëzit edhe nëpërmjet çrregullimeve psiqike, siç pati ndodhur me personin e quajtur Samirij. Gjatë kohës sa Musai a.s. ishte në kodrën Turi Sina, duke e pranuar shpalljen prej Allahut, personi në fjalë e kishte ndërtuar një idhull në formë viçi me trup që pëlliste. Kur u kthye Musai a.s. dhe e gjeti popullin që i bënin adhurim viçit, e jo Zotit, u revoltua jashtëzakonisht shumë. Menjëherë e thirri vëllaun e tij, Harunin a.s. dhe e çortoi ashpër se përse nuk e kishte penguar këtë gjendje.

Pastaj e thirri edhe Samirijun, të cilin e urdhëroi që ta lëshojë vendin menjëherë, duke e sinjalizuar për ndëshkimin që e pret:

قَالَ فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَكَ فِي الْحَيَاةِ أَن تَقُولَ لَا مِسَاسَ ۖ وَإِنَّ لَكَ مَوْعِدًا لَّن تُخْلَفَهُ 

“Ai (Musai) tha: Prandaj, largohu sepse sa të jeshë gjallë ke për të thënë: (këdo që e sheh) “Mos m’u afro! E ty të pret edhe një moment (dënim) i pathyeshëm.” (Taha, 97).

Pas kësaj, Allahu e ndëshkoi Samiriun dhe ata që ishin me të, ashtu që nuk pranonte ta prekte dikë apo ta prekte dikush. U bë njeri vesves, këdo që e shihte i thoshte ‘mos m’u afro’. Bile thuhet se ‘vesvesja’ si problem psiqik, ka filluar prej tij dhe ka vazhduar deri sot. Populli Beni Israilë e bojkotuan, askush nuk i fliste, nuk përziheshin me të, nuk e afronin, andaj Samiriu pjesën e mbetur të jetës e kaloi në ambient të hapur bashkë me kafshët e egra.^[13]

 

7. A është Covid-19 një ndëshkim prej Zotit?

Në rrafshin profesional, askush nga ne nuk ka të drejtë që të deklarojë me zotim, se një sëmundje konkrete, në këtë rast qoftë pandemia Covid-19 apo ndonjë tjetër, është saktësisht ndëshkim prej Zotit. Po ashtu, nuk kemi të drejtë edhe të themi se nuk është ndëshkim prej Zotit. Ne nuk e dijmë çfarë urtësie hyjnore fshihet pas këtyre fenomeneve që herë pas here trondisin botën. Të vërtetën e tyre e di vetëm Allahu fuqiplotë që i dërgon.

Një gjë të tillë, kanë mundur ta deklarojnë vetëm pejgamberët dhe atë me lajm prej Krijuesit, pra jo prej vetes së tyre. Në rastin e kundërt, çdo zotim i yni, nuk do të ishte tjetër, veçse paragjykim e spekulim në emër të Zotit, e Allahu na ka ndaluar një gjë të tillë. (shih:Kur’ani, El-Araf, 33, En-Nahl, 116).

Këtë praktikë e kanë ndjekur dijetarët islamë. Për shembull, për sëmundjen e murtajës që pati goditur Beni Israilët, e për të cilën ka dëshmuar Allahu në Kur’an dhe Pejgamberi a.s. në hadith se ka qenë ndëshkim prej Allahut, megjithatë sipas ylemave ky cilësim ka qenë specifikë vetëm për atë murtajë dhe popullin Beni Israilë, para Muhamedit a.s.[14] Pra, nuk mund ta përgjithësojmë për të gjitha sëmundjet, epidemitë apo murtajat si dhe për të gjithë popujt.

Ky parim vlen edhe për format e tjera të ndëshkimeve hyjnore, që janë përmendur në Kur’an, siç janë përmbytjet, tërmetet, furtunat e fuqishme, etj. Nëse e ndjekim logjikën e përgjithësimeve, atëherë çdo tërmet, përmbytje apo furtunë do ta cilësonim ndëshkim, e ky është absurd.

Natyrisht, ne mund të diskutojmë e të debatojmë për anët pozitive e negative të sëmundjeve, kjo përveçse është e lejuar është edhe e kërkuar. Po ashtu, nuk prish punë edhe nëse na shkon mendja se mos ndoshta është ndëshkim prej Zotit. Pra, çdo analizë e kësaj natyre është shumë normale, porse gabimi qëndron kur ato i ndërlidhim me zotim. Sepse, njeriut mund t’i duket e keqe diçka, por të jetë e mirë dhe e kundërta (El-Bekare, 216). Pejgamberi a.s. kur e ka vizituar të sëmurin ka thënë: “Inshallah është pastrim prej Zotit, nga mëkatet”, pra ka lënë të kuptohet se bartë dhe mirësi. Po ashtu, ka thënë se vdekja nga murtaja është shehidllëk për muslimanin, përsëri bëhet fjalë për gradë të lartë mirësie.

E vetmja gjë që mund ta themi saktësisht është se elementi i sëmundjes është përdorur si mjet ndëshkimor prej Allahut kundër zullumqarëve e kundërshtarëve të Tij. Ky është pragu besimor në këtë çështje. Ndërsa, në rastin konkret, Covid-19 a është apo nuk është ndëshkim, nuk është në kompetencën tonë për ta vendosur pikën e fundit.[15] 

Fundja, njësoj si ne, edhe popujt e kaluar kanë pasur dilemat në kohën e tyre rreth një fatkeqësie natyrore apo tjetër, por kur erdhi Kur’ani e vërtetoi se çfarë qëllimi kanë pasur ato. E, meqë nuk do të ketë Kur’an tjetër, e as pejgamber tjetër, atëherë të vërtetën për epidemitë e fatkeqësitë natyrore, do ta mësojmë në Ditën e Kijametit.

Prandaj, sa herë që ndodhë ndonjë tronditje e rëndë gjithëpërfshirëse, siç është pandemia Covid-19, duhet të përmbahemi nga spekulimet e paragjykimet në raport me Zotin. Përtej të gjithave, duhet lexuar mbase si një ‘vërejtje’ prej Krijuesit për mbarë njerëzimin, për t’u përmirësuar drejt idealeve të qiellit. Ky ka qenë edhe mesazhi i përbashkët i dijetarëve islamë në simpoziumin fetaro-shkencor, të mbajtur në nëntor të vitit 1985, në Kairo.^[16]

(Punim i botuar në Dituria Islame, nr.362, fq.20-23)

Shkruan: Dr. Orhan Bislimaj

Vërtet, u tmerruam nga masakra në dy xhami në Christchurch në Zelandën e re. Shumë trishtuese dhe e trishtë. Në xhami më!? Zot, mos na provo! Të menqurit thonë edhe prej të keqit marrish mësim. Shumë e saktë!

 Sipas teorisë bihejvioriste, njeriu, nuk lindet kriminel e as kanibal. Po ashtu, nuk bëhet i tillë brenda natës. Gjatë formimit të tij, rol vendimtar ka familja, ambienti kulturor, shoqëria, shkolla, shokët, politika, pra faktorët oficiel dhe jooficiel. Bile, në bazë të tyre, njerëzit dallojnë në mendime, qëndrime, sjellje, veprime, e kështu me radhë.

 Krimineli e terroristi australian Brenton Tarrant,nuk është lindur gjakpirës, ai është bërë i tillë nga faktorët ndikues e determinues. Kush e bëri atë gjakpirës, familja, shoqëria, shteti, apo të gjithë bashkërisht!? Sigurisht, ai është frymëzuar nga një ideologji e caktuar. E kjo ideologji, duket se është më shumë se islamofobi, më shumë se krishterimocentrizëm, ajo është shovinizëm antiislam apo nekroislamizëm (vdekje islamit).

 Kur’ani i Madhërishëm, e ka sanksionuar ashpër urrejtjen e tjetrit për shkak të fesë, e mos të flasim për shkak të ngjyrës, racës, gjinisë, pamjës. Kësisoji, e ka sanksionuar çdo ideologji, me bazë fetare, nacionale apo kulturore, që sendërton koncept shovinist ndaj tjetrit. Pikërisht, për këtë arsye, feja është fe, e nuk është ideologji, ndërsa nocioni “Islam”, gjuhësisht do të thotë paqe, sepse e ndalon urrejtjen e tjetrit.

 Por, përballë dhimbjes kulmore për viktimat e Zelandës së Re, e kam hallin e shtëpisë tonë. Fatkeqësisht, ndër shqiptarë, e sidomos në Kosovë, disa vetje, me fuqi politike, partiake, shtetërore, e mediatike, shpeshherë frymëzojnë aspekte shoviniste kundër Islamit e muslimanëve. Ata, këtë diskurs e kanë të përditshëm, bindje dhe mision. Organet shtetërore i tolerojnë dhe subvencionojnë, dikush këshilltar i lartë (!?), tjetri ministër, tjetri ambasador. Përtej ngjashmërisë, do të ishte shumë fatale për të ardhmen tonë, nëse frymëzimi i tyre ideologjik, është simotër me ato të terroristit Brenton Tarrant, që i kishte qëndisur në pushkën e tij, emër për emër! Së paku, këtë e vërtetuan disa komentues shqiptar me ngazëllimin e tyre për këtë masakër.

 Shoqëria njerëzore ka nevojë për paqe. E, ne, shqiptarët, kemi nevojë edhe për dashuri, mirëkuptim dhe tolerancë. Kushdo që ushqen përçarje duhet ta linçojmë bashkërisht, e jo ta ushqejmë…!

Dr. Orhan Bislimaj

Zoti i krijon sëmundjet

 1. Hyrje

Me rastin e shpërthimit të pandemisë Covid-19, lindën edhe ide konspirative. Shumë njerëz dyshonin se është një e bëmë e faktorit njeri, e jo prej Zotit. Prandaj, pa e paragjykuar kontekstin, në vazhdim do ta trajtojmë problematikën e krijimit të sëmundjeve, si një çështje tejet e rëndësishme në doktrinën e besimit islam.

 

2. Nuk ka infeksion nga supersticionet

Në periudhën para Muhamedit a.s., njerëzit ishin shumë të lidhur për botëkuptimet animistike. Çdo fatkeqësi a veprim e deshifronin nëpërmjet supersticioneve (besëtytnive). Edhe për sëmundjet besonin se janë pasojë e sulmeve të shpirtërave të këqij. Sepse, thënë të drejtën, si sot, edhe në të kaluarën bota e shpirtërave ka qenë preokupim njerëzor. Për shembull, grekët besonin se perandorët e tyre pas vdekjes bëhen perëndi.[1]

Nisur nga kjo logjikë, besohej se shpirtrat posedojnë fuqi çudibërëse. Duke qenë imaterial, të pakapshëm e të panënshtrueshëm, presupozohej se jetojnë diku në ndonjë lartësi qiellore; se kanë lidhje direkte me perënditë; se kanë fuqi mbinatyrore; se vijnë qenësisht në sipërfaqën e tokës dhe personifikohen; se ndikojnë në shkaktimin e zhvillimeve njerëzore, etj. Andaj, kur hidhërohen për shkak të mosrespektit ndaj tyre, shkaktojnë fatkeqësi e sëmundje të ndryshme.

I ngarkuar me besëtytni të llojllojshme, njeriu primitiv jetonte me ankth të vazhdueshëm. Atyre, u mungonte një ‘manual jetësor’, siç do të jetë më vonë Kur’ani, për t’i njohur të vërtetat e patundshme, që lidhen me jetën, me njeriun, me shpirtin, me Krijuesin e gjithësisë, me krijesat e padukshme, me jetën pas vdekjes, etj.

Pikërisht, këtu qëndron rëndësia e shpalljes (Kur’anit) dhe dërgimi i Muhamedit a.s. për pejgamber. Nuk janë në pyetje vetëm udhëzimet praktike për rregullimin e marrëdhënieve ndërnjerëzore, por para se gjithash është çlirimi i njerëzve nga prangat e brendshme. Kjo i mungon çdo sistemi njerëzor, nga e kaluara dhe e tashmja. Në anën tjetër, kjo është më e rëndësishme se çdo zhvillim tjetër. Prandaj, Pejgamberi i Allahut i kundërshtoi fuqishëm besueshmëritë fiktive e të rreme, duke ua kthyer njerëzve vetëbesimin përmes lidhjes së tyre me Krijuesin e gjithësisë.

Në hadithin e saktë, që e transmeton imam Buhariu nga Ebu Hurejra r.a., Pejgamberi a.s. ka thënë:

 عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، قَالَ:

” لَا عَدْوَى وَلَا طِيَرَةَ وَلَا هَامَةَ وَلَا صَفَرَ “

“Nuk ka infeksion nga supersticioni (pa shkak), nuk ka besëtytni, nuk ka vdekje nga zëri i kukuvajkës, nuk ka pesimizëm nga muaji sefer.”[2]

Në fakt, ky hadith vendosi dispozita besimore. Përveç qartësimit se nuk ka infeksion besëtytë, i Dërguari i Allahut s.a.v.s., e mohoi ekzistimin e besëtytnisë që kishte robëruar njerëzit. Për shembull, kur dëshironin të niseshin në rrugë ose të martoheshin, shkonin te shtëpia e idhujve, ku ishin shigjetat dhe prej tyre e kërkonin fatin e tyre. Në qoftë se ishte shigjetë urdhëruese, niseshin, nëse ishte ndaluese, abstenonin, ndërsa nëse dilte ajo e pashkruara, atëherë e përsëritnin derisa të dilte e shkruara urdhëruese ose ndaluese.[3]

Po ashtu, asokohe kanë besuar se nëse në një shtëpi ka kukurisur kukuvajka, atëherë aty ka për të ndodhur vdekje. Njësoj sikurse sot, që njerëzit frikësohen nga qyqja apo parakalimi i një mace në rrugë! Pastaj, kanë rënë në pesimizëm gjatë muajit sefer (muaj i kalendarit hënor), duke u frikësuar se brenda tij ndodhin të këqia.

Të gjitha këto, Pejgamberi a.s., i mohoi kategorikisht dhe se kushdo që beson në ato, ai ka devijuar thellë nga monoteizmi i pastër islam.

 

3. Allahu e krijon sëmundjen

Bashkë me mohimin e besueshmërive animistike, feja Islame mbjelli tek njeriu besimin se Allahu është krijues i gjithësisë dhe i çdo zhvillimi tjetër brenda saj. Bile, në kuadër të kushteve të imanit është klauzola: “hajrihi ve sherr-rrihi minall-Llahi teala” - besojmë se e mira dhe e keqja janë prej Zotit të Madhërishëm.

Natyrisht, njerëzit me pikëpamje materialiste, që nuk besojnë në Krijuesin, sëmundjen e shohin si diçka që ndodhë rastësisht prej natyrës, apo si një fenomen i pavarur që nuk ka të bëjë me implikime metafizike nga jashtë!? Mirëpo, sipas Kur’anit të Madhërishëm, e vërteta është ndryshe, asgjë nuk ndodhë rastësisht dhe vetvetiu. Allahu në Kur’an thotë:

ٱللَّهُ خَالِقُ كُـلِّ شَيْءٍ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ

“All-llahu është krijues i çdo sendi dhe Ai ëshë mbikëqyrës ndaj çdo gjëje.” (Ez-Zumer, 63).

Fjala ‘send’ që ka ardhur në këtë ajet, nënkupton çdo ekzistencë, përveç Allahut. Pra, këtu hyjnë edhe sëmundjet dhe gjithçka tjetër. Kur’ani, si kushtetutë e Allahut në tokë, flet për parime e principe, e jo për detaje të thjeshta. Allahu i Lartësuar, kur ka thënë se është sqarues për çdo gjë (shih: En-Nahl, 89), në fakt ka vërtetuar se aty gjindet korniza bazike për të gjitha çështjet, me të cilat preokupohet mendja njerëzore.

Prandaj, kur e besojmë se Allahu është krijuesi i çdo gjëje, pra i kësaj gjithësie dhe i të gjitha gjendjeve, arrijmë ta kuptojmë se Ai e krijon edhe sëmundjen edhe çdo gjë tjetër që e dimë apo nuk e dimë. Në rastin e kundërt, do të ishte shumë anakronike, ta besojmë Allahun për krijues të gjithësisë, por ta privojmë apo ta shpallim inkompetent për zhvillimet që ndodhin brenda saj. Në këtë rast, a priori e kemi cilësuar Krijuesin me paaftësi dhe dobësi, e këto nuk i përkasin Krijuesit të Gjithësisë si dhe çojnë në mohim (kufër).

 

4. Allahu është ‘El-Kahir’ mbi gjithësinë

Në anën tjetër, nëse supozojmë se Krijuesi i gjithësisë nuk i krijuaka sëmundjet, atëherë shtrohet pyetja kush është krijues i tyre?! Kjo vlen edhe për çdo zhvillim tjetër, pra për materien që mendohet si pikënisje e jetës fenomenale. Përballë kësaj teorie janë dorëzuar edhe mendjet më të kredhura, nga e kaluara dhe e tashmja.

Këto pikëpamje, vetë Krijuesi i gjithësisë i ka rrëzuar në Kur’an, duke e përballur njeriun me fuqinë e kundër argumentit logjik.

Fillimisht, i Lartësuari e fton njeriun që të vrojtojë rreth krijimit të qiejve, tokës, planeteve, ujit, njeriut, kafshëve, insekteve, maleve, detërave, erës, natyrës, etj., në mënyrë që të shkundet prej përgjumjes mendore. Pastaj, veçanërisht e fton që të meditojë thellë në krijimin e vetvetes, pra se si funksionojnë në mënyrë absolute organet brenda tij. Dijetarët thonë se njeriu është gjithësia në miniaturë.

Përmes meditimit, njeriu arrinë ta kuptojë, se funksionimi i gjithësisë si tërësi dhe i secilës krijesë brenda saj, po edhe i njësive më të vogla e më të imëta brenda krijesave, ndodhë vetëm nga një Fuqi madhështore e absolute, që e mban në këmbë. Sa bukur, Allahu i ka thënë njeriut: “Në krijimin e Mëshiruesit nuk mund të shohësh ndonjë kontrast, andaj, drejto shikimin se a sheh ndonjë çarje? Mandej, herë pas here drejto shikimin, e shikimi do të kthehet te ti i përulur dhe i molisur.” (El-Mulk, 3-4).

E tek pastaj, Allahu i tregon njeriut se e mban nën dominim të rreptë çdo imtësi në gjithësi. Këtë e ka bërë të qartë në ajetin në vijim, ku pasi rikonfirmon se është Krijuesi i çdo gjëje, në vazhdim thotë se është ‘El-Kahhar’: Thuaj: “Allahu është krijues i çdo sendi, Ai është Një i Vetëm dhe Mbajtësi absolut i rendit në gjithësi (el-Kahhar)!” (Er-Ra’d, 16). Emri, “El-Kahir” apo në trajtën tjetër “El-Kahhar”, që ka ardhur në ajet, do të thotë “I Plotëfuqishmi që e pengon këdo tjetër të veprojë në kundërshtim me vullnetin e Tij ( و القاهر هو القادر علي منع غيره أن يفعل بخلاف ما يريده)”. [4]

Prandaj, ngjarësia e sëmundjeve, infeksioneve, tërmeteve, përmbytjeve, etj., as që mund të mendohet pa lejën e krijimin e Krijuesit. Sepse, as bakteri, as virusi e as ndonjë substancë tjetër, që shkaktojnë sëmundjet, nuk do të mund ta kishin aftësinë për transformimin apo çrregullimin e materjeve organike apo inorganike pa ndërlidhjen e kushteve klimatike, ta zëmë siç është ajëri, uji, drita, i nxehti, i ftohti, etj. Në patogjenezën e sëmundjeve, varësisht prej llojit, interferojnë shumë faktorë. E këtë reaksion ndërveprimi, pra këto veçori e specifika madhështore, pa dyshim i ka krijuar Allahu Fuqiplotë.

Në këtë kontekst, për të qenë më konkret, krijimin e sëmundjeve për nga prejardhja e tyre, mund ta vështrojmë nga dy aspekte: nga aspekti i përgjithshëm dhe nga ai i veçantë.

 

5. Krijimi i sëmundjeve - aspekti i përgjithshëm

Me aspektin e përgjithshëm, kemi për qëllim krijimin e sëmundjeve përmes procesit të natyrshëm linear shkak-pasojë, në kuadër të predispozitave që Allahu i ka vendosur në gjithësi. Të gjithë njerëzit nuk lindin njësoj, disa më të shëndoshë e disa më të dobët. Rrjedhimisht edhe imunitetin nuk e kanë njësoj. Pastaj, gjatë rritjes, mund të ndikojnë shumë faktorë që shkaktojnë rrethana të favorshme për ngjizjen e sëmundjeve, siç janë kushtet jetësore të dobëta. Shto këtu edhe dëmtimet nga incidentet, që lënë pasoja afatgjate. Po ashtu, shto edhe infeksionet nga materiet helmuese, bakteriet, viruset, që mund të shkaktojnë çrregullime edhe në trupin e shëndoshë. Etj.

Në secilin rast të sëmundjeve, themi se Krijues i tyre është Allahu, tjetër krijues nuk ka. Edhe atëherë kur njeriu është faktori kryesor për shkaktimin e tyre, përsëri krijues është Allahu, sepse çdo gjë është zhvilluar në kuadër të ligjeve të kosmosit si predispozita ontologjike. Për shembull, mbi bazën e të njëjtave ligje, kafshët kanë imunitet më të fuqishëm, si dhe mund të mbijetojnë në temperatura më të ulëta në ambient të hapur, por jo edhe njeriu. Ato, mund të ushqehen me lloj-lloj ushqime, por jo edhe njeriu. Disa gjallesa jetojnë nën ujë dhe ushqehen aty, por jo edhe njeriu. Etj.

Në këtë kontekst, çdo sëmundje apo dëmtim që vjen nga tejkalimi i këtyre limitive, është e krijuar prej Allahut, pavarësisht se vetë njeriu ka ndikuar në shkaktimin e tij. Sepse, sipas besimit islam, veprat e njeriut shprehimisht janë të krijuara prej Allahut, kurse njeriu është në rolin e përfituesit të tyre (el-kasib).[5] Domethënë, edhe kur sëmuret nga i ftohti ose nga konsumimi i materieve të dëmshme, ose në rastin tjetër kur e pi ilaçin për shërim, krijues i të gjitha lëvizjeve e gjendjeve është Allahu i Lartësuar.

Predispozitat ontologjike, për të cilat po flasim, ngjasojnë me rrjetin e energjisë elektrike. Në momentin që ndalet rryma në termocentral, edhe instalimi në shtëpi nuk përçon energji elektrike, anipse është në gjendje të rregullt. Ose ta marrim shembull rrjetin e telefonisë mobile. Kur centrala ndalon punën, edhe rrjeti telefonik nuk funksionon, si dhe e kundërta. Në këto raste, askush nga ne nuk ia adreson meritat termocentralit e as centrallës e aq më pak rrjetit elektrik apo telefonik, por vetë njeriut që i ka themeluar ato, duke shfrytëzuar resurset natyrore.

Pra, kemi të bëjmë me funksionimin e njësive në kuadër të tërësisë. Dora jonë nuk do të mund të bënte asnjë lëvizje, e ndarë nga trupi, e as truri jonë nuk do të jepte asnjë mendim pa u furnizuar me gjak të mjaftueshëm, as gjaku ynë nuk do të jepte asnjë efekt pa kaloritë e nevojshme të ushqimit, as ushqimi nuk do të jepte efekte pa funksionimin e lukthit e kështu me radhë. Dhe krejt në fund, as trupi jonë nuk do të mbijetonte pa aftësinë e mushkërive e ajërin cilësor, i cili rrënjët i ka në predispozitat ontologjike që i ka krijuar Allahu në gjithësi. Edhe më tej, frutën e pemës që e shohim, nuk do të ishte pa vetitë ushqyese të tokës dhe pa temperaturën e pranverës si predispozitë ontologjike.

Prandaj, nëse e pranojmë se instalimi elektrik ose rrjeti telefonik, nuk kanë asnjë funksion si të ndarë prej trafostacionit e centralës dhe nëse e pranojmë se këto të fundit janë rezultat i një instance tjetër, në këtë rast i njeriut, atëherë në mënyrë lineare e pranojmë se çdo lëvizje e njeriut a gjendje tjetër çfarëdo qoftë ajo, përfshirë sëmundjet, bakteriet, viruset, etj., nuk kanë asnjë funksion si të ndarë nga kushtet efektive të kosmosit, ndërsa ky i fundit në tërësinë e tij është krijim i një instance tjetër, në këtë rast i Allahut të Madhërishëm.

Për më shumë, dijetarët islamë duke e vërtetuar ngjarësinë e gjendjeve njerëzore, e marrin  për argument elementin e gjithëdijës paraprake të atij që është Krijues. Në ajetin në vijim, Allahu pasi thotë: “E ju fshihnie ose thonie fjalën tuaj haptas; Ai s’ka dyshim se e di çka fshehni në zemrat tuaja”, në vazhdim e thotë edhe këtë: “A nuk e di Ai i cili krijon…” (El-Mulk,13-14). Ky është argument se krijimi e kërkon njohurinë e krijuesit për krijesën në çdo aspekt.^[6] Ashtu sikurse njeriu, ta zëmë kur e ndez veturën, që e di paraprakisht se çfarë lëvizje do të bëjë ajo, sepse vetë e ka ndërtuar. E Allahut i takon shembulli absolut, Atij i qofshim falë.

Për këtë arsye, Krijuesi ka thënë se çdo send e madhëron Atë, anipse ne nuk mund ta kuptojmë se si bëhet një gjë e tillë nga krijesat inorganike. Thotë i Lartëmadhërishmi:

تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا

“Lartëmadhëri të merituar i shprehin Atij shtatë qiejt e toka dhe çka nën to, e nuk ka asnjë send që nuk e madhëron (nuk i bën tesbihë), duke i shprehur falënderim Atij, por ju nuk e kuptoni atë madhërim të tyre (pse nuk është në gjuhën tuaj). Ai është i butë dhe fal shmë.” (El-Isra, 44).

 

6. Krijimi i sëmundjeve - aspekti i veçantë

Me këtë aspekt kemi për qëllim krijimin e sëmundjeve nga Allahu i Madhërishëm nëpërmjet ndërhyrjes së Tij direkte në ligjet e gjithësisë. Kjo mund të vlejë edhe për rrethanat e shërimit. Për këtë arsye, mjekët magjepsen shpehherë, teksa vërejnë shërimin e pacientit në rrethana të pamundura për dijen njerëzore.

Ose, në rastet e tjera, kur njeriu shpëton prej ndonjë incidenti që arsyeja jonë nuk mund ta justifikojë. Në vitin 2014, një fëmijë me emrin Musa Dayib bie nga kati i 11-të i banesës në Minneapolis, SHBA dhe mbijeton. Pediatrja e rastit, Tina Slusher tha se është padyshim një mrekulli.^[7] Ose rasti i fëmijës tjetër 2 vjeçar me emrin Adam, që u rrëzua nga kati i 9-të i një pallati në Paris, në lagjen e Belleville dhe shpëtoi pa pësuar asnjë frakturë. Policia tha: ‘është një mrekulli’.[8] Raste të tilla ka shumë e përditë.

E vërteta e këtyre ngjarjeve kthehet tek Allahu. Ai me vullnetin e Tij vendos për çdo gjë, ndërhynë në gjithësi, ndërhynë në jetët e njerëzve, nxjerr shkaqe e pasoja, krijon vazhdimisht dhe për të gjitha nuk e pyet askë. Allahu ka treguar në Kur’an për rastet, kur u ka çuar njerëzve sëmundje në mënyrë të posaçme, qoftë si ndëshkim apo si sprovë.

Kur është fjala për sëmundjen si ndëshkim, Allahu tregon se si e goditi Faraonin me murtajë dhe me lloje të tjera, gjersa u detyrua që të kërkojë shpëtim te armiku i tij, në këtë rast Musai a.s.: “O Musa, lute për ne Zotin tënd me atë meritë që ke (si pejgamber), nëse na e largon dënimin ne do të pranojmë ty (si të dërguar) dhe do t’i lejojmë beni israilët bashkë me ty (të shkoni ku të doni). E kur e larguam nga ata dënimin (me lutjen e Musait) për deri në një afat që do të arrinin, ata e thyen besën. Atëherë ndërmorën kundër tyre dhe i fundosëm në det, ngase përgënjeshtruan argumentet Tona dhe nuk qanë kokën për to.” (El-A’raf, 133-136).

Siç shihet, në këtë ajet kemi një ngjarje që është mbikqyrur direkt prej Allahut si proces. Nuk është vetëm zbulim i saj, por ndërmarrje prej Tij. Së pari ia dërgoi sëmundjen, pastaj ia largoi për shkak të duasë së Musait a.s., dhe më në fund ia dërgoi ndëshkimin shkatërrimtar si hakmarrje (fentekamna).

Ndërsa, kur është fjala te sprova, Allahu tregon se e goditi me sëmundje të rëndë pejgamberin Ejjub a.s. Në vazhdim I Lartëmadhërishmi thotë se me mëshirën e Tij ia hoqi vështirësitë e sëmundjes, i dha familje dhe e bëri shembull ndër breza për durimin që kishte në sëmundje (shih: El-Enbija, 84).

Prandaj, duke marrë për bazë faktin se Allahu ndërhyn në ligjet e gjithësisë, Pejgamberi a.s. ka bërë lutje vazhdimisht tek Allahu për largimin e sëmundjeve apo sprovave. Përndryshe, duatë e tij do të ishin të pakuptimta. Pa dashur Allahu, asgjë nuk bëhet. E, Ai kur do, i nxjerr shkaqet.

Bazuar në udhëzimet e Pejgamberit a.s., dijetarët islamë kanë dhënë udhëzime fetare për largimin e një sëmundje epidemike, ta zëmë siç është murtaja. Për shembull, hanefinjtë dhe shafitë e preferojnë leximin e duasë së kunutit në namaz. Hanbelinjtë dhe disa shafij, nuk e shohin të arsyeshme një gjë të tillë, pasiqë në kohën e hazreti Omerit ka ndodhur murtaja dhe ata nuk e kanë lexuar specifikisht kunutin. Ndërsa, malikitë, e preferojnë faljen e namazit, pasiqë mendohet se është pasojë e përhapjes së prostitucionit, edhe nëse janë shehidë ata muslimanë që pësojnë prej saj.[9]

 

7. Idetë konspirative dhe krijimi i Covid-19

Sa i përket asaj që po dëgjojmë aty-këtu se virusi Corona është dorë e njeriut, e jo prej Zotit, duhet thënë se në asnjë rast nuk kanë për qëllim përjashtimin e Krijuesit nga krijimi i sëmundjes. Ato, kryesisht vijnë si një aludim se shtetet e fuqishme mbase mund ta kenë prodhuar me qëllim të shtrirjes së ndikimit të tyre në nivel të botës!?

Fundja, neve nuk na takon ta vendosim epilogun, pasiqë verifikimi i kësaj çështje nuk është në mundësitë tona. Por, pavarësisht ideve e pandehmave, pavarësisht nëse faktori njeri e ka prodhuar apo jo, megjithatë gjithmonë krijues i sëmundjeve, përfshirë Covid-19 dhe çdo tjetër është Allahu (shih: Es-Saffat, 96). Sepse, në secilin rast gjërat zhvillohen brenda ligjeve të kozmosit, siç kemi folur më lartë. Edhe në rastin tjetër, në qoftëse këto pretendime, ta zëmë dalin të sakta, atëherë kjo kategorizohet si një e bëmë e keqe e njeriut, veçse Allahu përsëri mbetet Krijues i saj.

Pra, në secilin variant krijues mbetet Allahu. Ngjashmërisht me këtë, disa njerzë në kohën e Pejgamberit a.s. e konsideronin infeksionin si pasojë e përzierjes në mes të sëmurëve dhe shëndoshëve. Pejgamberi a.s. ua sqaroi, kur iu përgjigj një njeriut që u ngrit e tha:

يَا رَسُولَ اللَّهِ أَرَأَيْتَ الْبَعِيرَ يَكُونُ بِهِ الْجَرَبُ فَيُجْرِبُ الْإِبِلَ كُلَّهَا ؟ قَالَ : " ذَلِكُمُ الْقَدَرُ فَمَنْ أَجْرَبَ الْأَوَّلَ " .

“O i Dërguari i Zotit, a nuk e ke pa se një deve që është e zgjebosur, ajo i zgjebosë edhe të tjerat. Pejgamberi a.s. tha: Jo, zgjebosja është me përcaktim prej Krijuesit, përndryshe, kush e ka zgjebosur atë të parën?[10]

Domethënë, njësoj si veprat e njerëzve edhe zgjebosja / infeksioni ndodhin sipas përcaktimit dhe krijimit të Allahut, pavarësisht se transmetohen apo zhvillohen nëpërmjet shkaqeve e rrugëve fizike.

('Dituria Islame', nr. 361, fq. 18-21)

 

 

 

Shkruan: Dr. Orhan Bislimaj

“Çka nuk e kap mendja, mos e lyp n’qitap, po edhe çka e thotë qitapi, veç që lodhesh, ndryshe nuk është”. Kështu thotë populli! Kur’ani, ndalon rreptësisht casinon, kumarin, bixhozin, fallin, etj, duke lajmëruar se janë tipare të njerëzve të ‘ngurtë’, që nuk jetojnë për të jetuar, por për t’u ushqyer.

Karen Amstrong, gjersa përshkruan vetitë çnjerëzore të shoqërive primitive, në anë tjetër, nga këndi i prespektivës sociale, i përshkruan me konsideratë përpjekjet madhore të Muhamedit a.s., në vetëdijësimin e njerëzve kundër dukurive të tilla negative. Fatmirësisht, sot të gjithë e dijmë se këto lojëra janë fatkeqe. Por, besoj se e kemi ditur edhe kur i kemi hapur.

Është gjunah prej Zotit, që shteti të luajë me fatin e qytetarit, në emër të një takse të përgjakur. Popullit, nuk i vije shpirti te hunda, badihava. As, nuk e lëshon atdheun prej qejfit!? Si pasojë e këtyre veprimtarive bankrotuese, shumë djemë e vajza kanë përjetuar fat tragjik, shumë prindër ‘kanë mbetur’ pa fëmijë. Fronti kundër të këqijave nuk iu takon vetëm imamëve, por të gjithë anëtarëve të shoqërisë, pa dallime.

Ky vendim për ndalimin e lojërave fatzeza, përtej obligimit, sa do pak, është një rimbursim i vlerave identitare. Është një lloj kursimi nga të këqijat shtetërore shkatërrimtare, e teoritë elitare mbi profitin thonë se, nuk fitohet duke fituar, por duke kursyer…! (O.B.)